BATI Akdeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü (BATEM), Antalya’da kesme çiçek üretimi alanında faaliyet gösteren iki firma ile birlikte 2012 yılında başlattığı yerli karanfil ıslah çalışmalarının başarılı sonuçlarını almaya başladı. Üretilen beş farklı yerli karanfil çeşidinin yaklaşık yüzde 85’i yurt dışına ihraç edilmektedir.
Türkiye’de kesme çiçek üreticileri, her yıl anaç ve fide temin etmek amacıyla İsrail, Hollanda, İtalya ve İspanya gibi ülkelerden ithalat yaparken, yerli ıslah çalışmaları BATEM ve yerel kesme çiçek üretici firmalarının iş birliğinde 2012 yılında hayata geçirildi. Karanfilin ana vatanı Türkiye’dir; ancak 1800’lü yıllardan beri Anadolu dağlarından toplanan kültür örnekleri, yabancı bilim insanları tarafından Avrupa ve İsrail’e götürülmüştü. İlk yerli ıslah çalışmasının başarılı bir şekilde sonuçlanmasıyla birlikte, yerli karanfillerin üretimi artış göstermeye başladı ve ihracata da başlandı.
İLK YERLİ KARANFİL ‘LİKYA KAYA’
Kesme çiçek üretimi ve ihracatının merkezi olan Antalya’da, BATEM’den Ziraat Mühendisi Ayşe Kaya’nın liderliğinde Türkiye’nin ilk yerli karanfil ıslahı gerçekleştirildi. Bu çalışma sonucunda üretilen Türkiye’nin ilk yerli karanfiline ‘ Likya Kaya’ ismi verildi. Ayşe Kaya, “Likya Kaya’nın satışını Turkish Flower Group’a yaptık, ayrıca ıslah çalışmalarımız sonucunda geliştirdiğimiz diğer dört çeşidi de iki firmaya satışını gerçekleştirdik. Bu çeşitlerin yurt dışına ihracatı hala devam ediyor” şeklinde bilgi verdi.
4 MİLYON YERLİ KARANFİL ÜRETİMİ
BATEM’in yerli karanfil çeşitleri konusunda önemli başarılar sağladığını belirten Antalya Ticaret Borsası Başkanı Ali Çandır, “Bir tanesi ticarileştirilerek tescillenmişti, bu ‘Likya Kaya’ oldu. Daha sonra BATEM’in ürettiği dört çeşidin de tescillerini alarak üretime başladık. Son üç yılda 4 milyonun üzerinde bu karanfillerden ürettik. Yüzde 85’ini ihraç, yüzde 15’ini ise iç piyasada değerlendirdik” dedi.
SÜS BİTKİLERİ YÜKSELEN TREND
Çandır, bu tür çalışmaların önemini vurgulayarak, “Ürettiğimiz ürünlerin çoğunluğu için yurt dışında ‘royalty: telif’ bedelleri ödüyoruz. Yerli ve milli ürünlerin geliştirilmesi, bu katma değerin ülkemizde kalmasına katkı sağlayacaktır. Özellikle bu ıslah ve çeşit geliştirme çalışmaları uzun soluklu işlerdir. BATEM’in özel sektörle iş birliği içinde olması oldukça önemlidir. Kentleşmenin arttığı bu dönemlerde süs bitkilerine ilgi artıyor. Dünyada hem peyzaj hem de iç mekanlarda ve vazolarda çiçekle insanların doğallığı yakalamaya çalıştığını görüyoruz. Türkiye’nin bu alanda büyük bir potansiyeli var.” ifadesini kullandı.
40 MİLYON DOLARLIK İHRACAT
Kesme çiçek üretimi ve ihracatında Türkiye’nin merkezi konumunda bulunan Antalya, yaklaşık 40 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir. Çandır, “Antalya’da 10 bin dekar alanda süs bitkisi karanfil yetiştiriciliği yapılmakta. Sprey karanfil üretiminde de dünyada söz sahibiyiz. Son yıllarda kamu kurumları, şirketler ve üreticilerin çabalarıyla karanfil dışındaki çeşitlerle üretime geçtik ve pazar payımızı artırıyoruz. Yeni çeşitlerle hem iç piyasaya hem de yurt dışına farklı çiçekler üretmenin peşindeyiz” dedi.
SAKSIDA YERLİ KARANFİLLER DE ÜRETİLDİ
Öte yandan, BATEM’in yerli karanfil ıslah çalışmalarında, kesme çiçek türlerine ek olarak peyzaj amaçlı kullanılan saksıda karanfil türleri de üretildi. ‘Aura’ ve ‘Nezahat’ adlarını taşıyan bu iki tür hakkında bilgi veren Ayşe Kaya, “Bu proje Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ile ortaklaşa yürütüldü ve TAGEM-ARGE desteği ile gerçekleştirildi. Karanfilin saksıda kullanımı yaygın olup, park, bahçe, açık alanlar ve balkonlarla peyzaj tasarımlarında geniş bir yer bulmaktadır. 2017 yılından bu yana 18 aday türün içinden iki çeşidimizi ‘Aura’ ve ‘Nezahat’ ismiyle 2024 aralık ayında tescil işlemlerini gerçekleştirmeyi planlıyoruz. Şu an nihai müşterilerini bekleyen çeşitlerimiz özel sektöre sunulmaya hazır.” şeklinde konuştu.
