Muğla, Türkiye’nin ihracat alanında öncü şehirlerinden biri olarak dikkat çekiyor. Son 5 yılda, su ürünleri sektörü ihracatını iki katına çıkararak 1 milyar 10 milyon dolardan 2 milyar 20 milyon dolara yükseldi. 2024 yılında Muğla’dan toplam 93 bin 122 ton su ürünü ihraç edilmesi ile birlikte, 625 milyon 600 bin dolarlık bir gelir elde edildi.
Türkiye genelinde 2002 yılında yalnızca 1.245 su ürünleri yetiştiricilik tesisi bulunurken, 2024 yılı itibarıyla bu sayı yüzde 94 artışla 2.427’ye ulaştı. Bu gelişme, üretim kapasitesine de yansımış durumda. 2002 yılında 50 bin ton olan yetiştiricilik kapasitesi, 2024 yılı itibarıyla 850 bin tona çıkmıştır. Artan üretim, ihracattaki önemli bir sıçramayı da beraberinde getirdi. Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, Türk su ürünlerinin dünya çapında beğeniyle tüketildiğini belirtti ve en ünlü restoranlarda Türk su ürünleriyle hazırlanan menülerin sıkça tercih edildiğini ifade etti.
Levrek, çipura ve Türk somonu, Türkiye’nin su ürünleri ihracatında önemli rol oynuyor. Kızıltan, Türk su ürünleri sektörünün AR-GE çalışmalarında önemli ilerlemeler kaydettiğini vurgulayarak, “Türk somonu türünde son yıllarda kayda değer bir gelişme yaşandı. 2019 yılında 29 milyon dolar olan somon ihracatımız, 2024 yılı sonunda 498 milyon dolara ulaşacak. Bu süreçte, levrek ihracatımız 331 milyon dolardan 570 milyon dolara, çipura ihracatımız ise 286 milyon dolardan 508 milyon dolara yükseldi. Bu üç tür, ihracat artışının ana lokomotifi oldu” şeklinde konuştu.
Türk su ürünleri sektörünün pazar çeşitliliği oldukça geniş. Kızıltan, 100’den fazla ülkeye taze, dondurulmuş, fileto, tam ve füme ürünleri gönderiminde bulunulduğunu belirtti. İhracat faaliyetlerinin Batı ve Doğu Avrupa’dan Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Körfez ülkelerine, Uzak Doğu’dan Güneydoğu Asya’ya, Kuzey ve Güney Amerika ile Orta Asya, Kafkasya ve Balkanlar’dan Sahra Altı Afrika ve İskandinavya’ya kadar geniş bir coğrafyayı kapsadığını ifade etti. Bu geniş ihracat ağı, uluslararası pazarlarda güçlü bir varlık göstermenin ve sürdürülebilir ticari ilişkiler kurmanın somut bir göstergesi olarak öne çıkıyor.
Türk su ürünleri sektöründe sürdürülebilir yetiştiricilik uygulamalarının hızla yaygınlaştığını belirten Kızıltan, “2002 yılında 50 bin olan tesis kapasitemiz, 2024 itibarıyla 850 bine ulaşmıştır. Bu sayının daha da artacağına inanıyoruz. AR-GE yatırımları, daha verimli ve çevre dostu yetiştirme yöntemlerinin önünü açmaktadır. Özellikle deniz kirliliğinin azaltılmasına yönelik yapılan çalışmalar, sektörde sürdürülebilirliği artıracaktır. Son yıllardaki yatırımlar ve modernizasyon çalışmaları Türkiye’nin balıkçılık filosunu önemli ölçüde geliştirmiştir. Filomuzda, geleneksel kıyı balıkçılığı yapan teknelerden büyük ölçekli açık deniz avcılığına uygun gemilere kadar geniş bir araç yelpazesi yer alıyor” dedi.
Türk su ürünleri sektörünün en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında Rusya, İtalya ve Hollanda yer alıyor. Rusya Federasyonu, 435 milyon dolarlık talep ile zirvede yer alırken, İtalya 239 milyon dolarlık, Hollanda ise 170 milyon dolarlık ithalat ile takip ediyor. Yunanistan, 164 milyon dolarlık, İngiltere ise 159 milyon dolarlık su ürünleri ihraç edilen diğer önemli pazarlardır. Öte yandan, 2024 yılında Japonya’ya 115 milyon dolarlık orkinos balığı ihracatı gerçekleştirilmiştir. Amerika Birleşik Devletleri ile hava kargo yoluyla yapılan ihracat 93 milyon dolara ulaşırken, Türkiye’nin geleneksel ihraç pazarı Almanya’ya 76 milyon dolarlık, İspanya’ya ise 63 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Güney Kore de 40 milyon dolarlık Türk su ürünleri talebiyle listenin 10. sırasına yerleşti. İlk 10 ülkeye yapılan ihracat toplamı 1 milyar 592 milyon dolara ulaştı.
