“Suçu toplum hazırlar, suçlu işler.”
Kırmızı Pazartesi,
Gabriel Garcia Marquez
Gabriel García Márquez’in, yüzyılın büyük yazarlarından biri olarak anılan Kolombiyalı romancının, 1981’de kaleme aldığı Kırmızı Pazartesi,, herkesin bildiği fakat kimsenin engel olmayı aklına getirmediği bir namus cinayetinin kanlı hikayesini anlatıyor. Bu eser, ne sadece bir cinayet romanı olma özelliği taşır, ne de sıradan bir öykü. Kırmızı Pazartesi, Kolombiya’nın sarsıcı sosyal yapısının ve kültürel dinamiklerinin derin bir yansımasıdır. Usta yazar, kendi çocukluğunun geçtiği kasabada, yıllar önce cereyan etmiş bir cinayet olayını yeniden dile getirirken, Santiago Nasar’ın infazının adeta haykırışını yapıyor.
Romanın ilk satırlarından itibaren, kahramanının öldürüleceği gerçeği, okuyucuyu saran bir karamsarlıkla ortaya çıkıyor. Gözlerimizin önünde çarpıcı bir tablo gibi canlanan bu hikaye, yalnızca bir cinayetin** soğuk yüzünü değil**, aynı zamanda geniş bir toplumsal tabloyu da seriyor. Marquez, sayfalar boyunca, bu cinayetin etrafında dönen insan ilişkilerini ve bir toplumun davranış biçimlerini gözler önüne seriyor. Bu durum, romanın sonuna dek merakla takip edeceğiniz ve zihinlerde yankılanacak derin bir analiz haline geliyor.
Kırmızı Pazartesi’de, Kolombiya kültürü ile Türkiye arasındaki benzerlikler o kadar iç içe geçmiş ki, bir an için kendinizi bu topraklarda, ya da belki de Türkiye’nin bir köyünde hissediyorsunuz. Marquez, hem kurgusuyla hem de üslubuyla, okuyucularını büyülü bir yolculuğa çıkarıyor.
Romandan Alıntılar:
“Oğlanlar, erkek adam olacak şekilde büyütülmüşlerdi. Kızlarsa, evlenmek üzere yetiştirilmişti.” Bu cümleler, toplumsal cinsiyet rollerinin belirgin bir şekilde çizildiği bir dünyayı gözler önüne sererken, geleneklerin ağırlığını da hissettiriyor.
“Bana bir önyargı verin, dünyayı yerinden oynatayım.” Bu söz ise, bireysel düşünce tarzlarının dahi nasıl şekillendiğine dikkat çekiyor. “Her erkek onlarla mutlu olur çünkü acı çekmek için yetiştirilmişler.” Bu ifadelerle, bir toplumun psikolojik yapısına dair zekice bir tespit yapılıyor.
“Onların tek inandıkları şey, çarşafta gördükleridir,” dediklerinde, toplumsal baskı ve beklentilerin birey üzerindeki yıkıcı etkisi somut bir şekilde dile geliyor. Angela Vicario’nun o masumane görünümündeki ikilemi, geldiği yerin acımasız gerçekleriyle doludur.
“Onu bilinçli olarak öldürdük,” diyen Pedro Vicario, cinayetin ardındaki karanlık motivasyonları sorgulatırken, Peder Amador’un vurgusuyla toplumda nasıl bir çıkarılma hakkı olduğunu da gösteriyor.
Romanın derinliğine inmeye başladıkça, kasabada yankılanan çığlıklar, “Kadınlar, Bayardo San Roman’ın başına gelen felaket yüzünden…” diyerek acının evrenselliğini barındırıyor. Gözyaşları ve yas, bu hikayenin içinde birer karakter gibi yer alıyor.
Sıradan bir hayatın arka planında, her köşe başında namus meselesi olarak karşımıza çıkan bu cinayet, yüzyıllardır süren bir çatışmayı aynı zamanda gözler önüne seriyor. “Namus aşktır,” diyen bir annenin sesi yankılanırken, bu roman yalnızca Kana susayan akıllara bir not düşmüyor, aynı zamanda ihanet ve intikam arasındaki ince çizgiyi de sorgulatıyor.
Kırmızı Pazartesi, okuyucuya sunmuş olduğu imgelerle, gecenin karanlığında bir ışık gibi yanıyor ve değerlerimizi yeniden sorgulamaya itiyor. Her sayfasında, toplumsal dinamiklerin bizlere sunduğu gerçeklerle birlikte, varoluşsal bir sorgulama içinde kayboluyoruz.
Gabriel García Márquez’in Diğer Kitapları
Bir Kayıp Denizci: 1982 Nobel Edebiyat Ödülü
Şer Saati,
Yüzyıllık Yalnızlık
Aşk ve Öbür Cinler-
