IUCN, 2024 Ekim ayında dünya genelinde 16 kıyı kuşu türünün tehdit kategorisini yükselterek bu türlerin neslinin iyiye gitmediğini duyurdu. Son veriler, göçmen kıyı kuşlarının popülasyonlarındaki ciddi azalmayı dolayısıyla pek çok ekosistemin de iyi durumda olmadığını ortaya koyuyor. Özellikle kuşların göç yolları boyunca habitat kaybı ve iklim değişikliğine bağlı riskler, türlerin yaşam alanlarını daraltarak hayatta kalma şanslarını azaltıyor.
Kuşlar, çevresel değişikliklere hızla tepki veren ve ekosistemlerin sağlığını yansıtan önemli göstergeler. Bugün her sekiz kuş türünden biri nesli tükenme riskiyle karşı karşıya bulunuyor ve dünya çapında kuş türlerinin %60’ı azalmaya devam ediyor.
Türkiye’deki 5 Kıyı Kuşu Türü Tehlike Altında
Dünya Doğa Koruma Birliği’nin yapmış olduğu araştırma kapsamında Türkiye’de de 5 kıyı kuşu türünün tehlike statüsü artmış oldu. Tehlike statüsü artan kıyı kuşları ise şöyle;
Gümüş yağmurcun (Pluvialis squatarola): Yüksek bir dağılıma sahip olsa da son üç nesilde %30 oranında azalma gösteriyor ve ‘Yaygın’ (LC) kategorisinden iki kategori birden atlayarak “Hassas” (VU) olarak listeleniyor. Habitat kaybı, avlanma ve rahatsızlık gibi tehditler başlıca nedenler arasında yer alıyor.
Sürmeli kumkuşu (Limicola falcinellus): Son 13 yılda %30’un üzerinde bir azalma gösteren bu tür, Avrupa’daki üreme alanlarında habitat kaybı ve göç yollarında çeşitli tehditlerden etkileniyor ve ‘Yaygın’ (LC) kategorisinden iki kategori birden atlayarak “Hassas” (VU) olarak listeleniyor.
Taşçeviren (Arenaria interpres): 750.000 – 1.750.000 arasında bireyden oluşan bu tür, geniş yayılışı olmasına rağmen son üç nesilde %20-29 oranında azalma ile ‘’Yaygın’’ kategorisinden “Tehlike Altına Girmeye Yakın” (NT) kategorisine geçti.
Kızıl kumkuşu (Calidris ferruginea): Son üç nesilde %30-49 oranında bir düşüş yaşayan bu tür, habitat kaybı, iklim değişikliği ve avlanma gibi nedenlerden dolayı risk altında. Tür, “Tehlike Altına Girmeye Yakın” (NT) kategorisinden “Hassas” (VU) kategorisine yükseldi.
Kara karınlı kumkuşu (Calidris alpina): Geniş bir popülasyona sahip olmasına rağmen %20-29 oranında bir azalma gösterdiği için ‘Yaygın’ (LC) kategorisinden iki kategori birden atlayarak “Hassas” (VU) kategorisine geçti.
‘Sulak alanlarımızın korunmasının ve restorasyonunun aciliyeti bir kez daha görünüyor.’
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Doğa Derneği Koruma Programı Koordinatörü Şafak Arslan; “IUCN, 16 kıyı kuşunun kırmızı liste kategorisi için bir güncelleme yayınladı. Açıklanan son güncellemede Türkiye’den 5 kıyı kuşu türü de yer alıyor. Listedeki tüm türlerin kırmızı liste kategorisi yükseltildi. Bu güncelleme, kıyı kuşlarının karşı karşıya olduğu tehditlerin sadece yerel değil, küresel boyutlarda ele alınması gerektiğini vurguluyor. IUCN, hükümetlerin ve ilgili kuruluşların sınır ötesi işbirliği yaparak, kıyı kuşlarının korunması için acil adımlar atması gerektiğini belirtiyor. Listenin içerisinde yer alan türler Türkiye için kış göçmeni statüsünde bulunuyor ve kış aylarını Türkiye’deki sulak alanlarda geçiriyor. Bu bağlamda türlerin korunması için sulak alanlarımızın korunmasının ve restorasyonunun aciliyeti bir kez daha görünüyor” dedi.
