KidZania İstanbul ve FutureBright, “Çocuklar ve Ailelerin Toplumsal Cinsiyet Algısı” isimli bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmanın dikkat çekici sonuçları, 10 Şubat’ta KidZania İstanbul Edutainment Zummit etkinliğinde basın mensupları ve iş dünyasından yöneticilerle paylaşıldı. Bu bulgular, daha adil bir geleceğin yolunu açan umut verici gelişmeler sunmakta ve çocukların toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki bilincini gözler önüne sermektedir.
KidZania İstanbul, FutureBright Group ile iş birliği yaparak, çocukların toplumsal cinsiyet eşitliği konusundaki farkındalıklarını ve bu bilincin kariyer hedeflerinde nasıl bir etki yarattığını ele alan bir araştırma yaptı. Çocukların toplumsal cinsiyet algılarına dair yapılan bu kapsamlı çalışma, 10 Şubat’ta KidZania İstanbul Edutainment Zummit’te duyuruldu.
Eğitim bilimci ve yazar Doç. Dr. Özgür Bolat, “Görünmez Duvarları Aşmak” başlıklı konuşmasında katılımcılara ilham veren deneyimlerini aktardı. Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Gül Şener’in “Reklamların Eşitlik ve Kapsayıcılık Yolculuğu” konulu sunumu da etkinliğe katılanlar tarafından ilgiyle takip edildi. KidZania Erbulak Çocuk Korosu’nun performansı ise programa renk kattı. Etkinlikte, 3 yaşında KidZania ile tanışan küçük bir yetenek olan Duru İrlan’ın piyano performansı duygusal anlar yaşattı.
KidZania’yı deneyimleyen çocukların toplumsal cinsiyet eşitliği algısının oldukça güçlü olduğu gözlemleniyor.
Türkiye genelinde ve KidZania İstanbul’da gerçekleştirilen “Çocuklar ve Ebeveynlerin Toplumsal Cinsiyet Algısı” araştırmasına, 6 ile 14 yaş arasındaki çocuklar ve ebeveynleri katıldı. Elde edilen çarpıcı bulgular, KidZania İstanbul CEO’su Ebru Timur ve FutureBright Group’un Kurucu Ortağı Akan Abdula tarafından duyuruldu.
Etkinliğe ev sahipliği yapan Ebru Timur, araştırma bulguları ile ilgili şu açıklamalarda bulundu: “Bir neslin geleceği, o neslin çocuklarına sunduğu fırsatlarla şekillenir. Bu gerçeğin toplumların geleceğini nasıl etkilediği açıktır. FutureBright ile yürüttüğümüz araştırma, toplumsal cinsiyet algısının sadece bir bilinç değil, geleceği dönüştürme potansiyeline sahip bir güç olduğunu ortaya koyuyor. Çocuklara sunduğumuz imkanlar, onların özgürlük, eşitlik ve toplumu dönüştürme gücü kazandırıyor. KidZania’yı deneyimleyen çocukların, toplumsal cinsiyet rollerine yönelik önyargılarının 7 yaşından itibaren şekillendiğini biliyoruz. Ayrıca, araştırma sonuçları KidZania İstanbul’u deneyimleyen çocukların daha güçlü toplumsal cinsiyet eşitliği algısına sahip olduğunu gösteriyor. Çocuklar, meslekleri birlikte deneyimleyerek ve sorumlulukları paylaşarak gelişim gösteriyorlar. KidZania, çocuklara eğlenerek öğrenme imkanı sunarak, daha eşitlikçi ve özgür bir dünyanın temelini atma fırsatı tanıyor.”
Akan Abdula, araştırma sonuçları doğrultusunda ailelerin çocuk gelişimindeki kritik rolüne dikkat çekerek şunları ifade etti: “Bu çalışma, ebeveynlerin çocuklarının gelişimindeki önemini bir kez daha gün yüzüne çıkarıyor. Çocukların dünya görüşü, toplumsal cinsiyet algıları ve meslek seçimleri büyük ölçüde ailelerinden aldıkları yönlendirmelerle şekilleniyor. Ebeveynler, çocukların potansiyelini ortaya çıkarmalarına yardımcı olabilecek ilham kaynaklarıdır. Çocukların hayatları, aile büyüklerinden gördükleri ve duyduklarıyla derinden etkileniyor. Araştırmamız, özellikle babaların aile içindeki eşit paylaşıma katılım sağlamasının ve erkek çocuklarına örnek olmasının büyük önem taşıdığını gösteriyor. Eğer üzerimize düşeni yaparsak, her çocuğun dünyayı değiştirme kapasitesine sahip olduğuna inanıyorum.”
Yapılan araştırmanın detayları ve bulguları şu şekilde özetlenebilir:
Kız çocukları klasik meslekleri tercih ediyor: Çocuklara “Büyüyünce ne olmak istiyorsun?” sorusu yöneltildiğinde, yanıtların yaklaşık yarısı klasik meslek gruplarından oluştu. Kız çocukları, toplumda kabul gören öğretmenlik, doktorluk ve avukatlık gibi mesleklere yönelirken; erkek çocukları sporcu, asker veya polis olmayı tercih ediyor. Kız çocuklarının hedefleri arasında devlet idareciliği ve yazılımcılık da bulunuyor; KidZania deneyimleyen kız çocukları için sanatçı olma hayali öne çıkıyor.
Türkiye’deki çocuklar mesleklerde eşitlik istiyor: Türkiye’deki 10 çocuktan 7’si, mesleklerin cinsiyeti olmadığı görüşündedir. Kız çocukları, fiziksel güç gerektiren işlerin erkek mesleği olduğunu düşünürken, erkek çocukları bakım hizmetlerinin kızlara ait olduğu algısına sahiptir. KidZania’daki erkek çocukları, erkeklere atfedilen meslekleri kız çocuklarına da kucaklayarak, cinsiyetçi yaklaşımlardan uzak duruyor.
Matematik, “en sevilen ders”: Çocuklar, günlük yaşamda işine yarayacağını düşündükleri derslere daha fazla ilgi gösteriyor. Kız çocukları, eğitimde yaratıcılıklarıyla ön plana çıkarken, dil derslerine olan ilgileri erkek çocuklarına göre daha belirgin. Erkek çocukları, spora olan ilgilerini okulda da sürdürüyor. Her iki cinsiyetin de en sevdikleri dersler arasında toplumda oluşan algının aksine matematik ilk sıralarda yer alıyor.
Çocukların yüzde 97’si sosyal medyada video izliyor: Kız çocuklarının video izleme motivasyonları bilgi edinme ve öğrenme üzerine kurulu iken, erkek çocukları eğlence ve adrenalin arayışında bulunuyor. Kız çocukları, makyaj videolarına ve müzik kliplerine daha fazla ilgi gösterirken, erkek çocukları futbol maçı ve yarış videolarını tercih ediyor. KidZania deneyimleyen çocuklar arasında özellikle kızların eğitim videolarını önceliklendirdiği gözlemleniyor.
“Filenin Sultanları” kız çocukları için yeni rol model: Türkiye’de son yıllarda voleybol gibi spor dallarında “Filenin Sultanları” olarak bilinen Türkiye Voleybol Kadın Milli Takımı, kız çocukları için önemli bir rol model haline geldi. Her 5 kız çocuktan 1’i bu alanda rol model olarak voleybolcu seçmektedir; erkek çocukları ise futbolcu ve basketbolcuları öncelikli rol modeli olarak belirliyor.
Çocuklar büyünce “Atatürk” olmak istiyor: Ulu Önder Atatürk ile ilgili yapılan araştırmada, çocukların her 5’inde 1’i “Mustafa Kemal Atatürk olmak isterim” diyerek Atatürk’ü rol model olarak seçiyor.
Kız çocuklarında finansal farkındalık daha yüksek: Türkiye’de 10 çocuktan 4’ü harçlık biriktirdiklerini ifade ediyor. Kız çocuklarının bu birikim eğilimi gözlemleniyor. KidZania deneyimleyen çocuklar arasında ise bu oran hemen hemen 10 çocuktan 9’u olarak karşımıza çıkıyor. KidZania İstanbul’da çocukların para birimi olan KidZos, finansal okuryazarlığını artırıyor ve ekonomi yönetimi konusunda bilinç oluşturuyor.
Türkiye’deki çocuklar, zengin olmanın yolunun para biriktirmeden daha çok çalışmaktan geçtiğine inanıyor. KidZania’da çalışarak elde edilen gelir, bu inancı pekiştiriyor.
Çocuklar evin sorumluluklarını paylaşmak istiyor: Kız çocukları ev işlerini paylaşma konusunda eşit bir tutum sergiliyor; her 2 erkek çocuktan 1’i gelecekte ev işlerini yapmayı düşünmediğini belirtiyor. Evin sorumluluklarının yalnızca anneden beklenmemesi gerektiği düşüncesi, özellikle anneleriyle empati kuran kız çocukları arasında yaygın. KidZania’yı deneyimleyen çocuklar arasında ev işlerinde eşitliği savunan bir bilinç, Türkiye genelinden oldukça yüksektir. KidZania’da 10 çocuktan 9’u, ev işlerinin hem anne hem babanın sorumluluğu olduğuna inanıyor.
Oyun alanında cinsiyet rolleri etkili: Çocukların oyun seçimlerinde toplumsal cinsiyet kalıplarının etkisi belirgin bir şekilde hissediliyor. Kız çocukları, toplumsal cinsiyet kalıplarına uyum sağladıklarında daha başarılı hissediyor. Örneğin, evcilik oyunu kız çocukları için önemli bir yer tutarken; erkek çocukları meydan okuma ve rekabete dayalı oyunları tercih ediyor. Dans gibi estetik yönü yüksek ve rekabetten uzak oyunlar, kız çocukları için başarı ölçütü olurken, erkek çocukları için bu tür oyunlar estetik unsurlar içermesi bakımından pek tercih edilmiyor. Türkiye genelinde hemcinslerle oyun oynama eğilimi baskınken, KidZania deneyimleyen çocuklar karşı cinsle oynama motivasyonunu artırıyor.
Alışveriş merkezleri çocuklar için sosyalleşme alanı: Türkiye’de çocukların dışarıda vakit geçirecekleri yerler arasında alışveriş merkezleri, yalnızca alışveriş alanları olmaktan çok daha fazlasına dönüşmüştür. Çocukların yüzde 97’si “Dışarıda nerelerde vakit geçiriyorsunuz?” sorusuna “AVM” yanıtını veriyor. Mahalle parkları, Anadolu’daki erkek çocuklarının etkinlik alanı olurken; sinema ve tiyatro gibi aktiviteler kız çocuklarını daha çok cezbetmektedir.
Çocuğunun Influencer olma ihtimali ebeveynler için endişelidir: Ebeveynler, özellikle erkek çocuklarının geleceği için daha sınırlı meslek alanları belirleyerek toplumsal olarak kabul gören meslekleri tercih ediyor. Garanti meslek arayışı, aileler için oldukça önemlidir; ebeveynler genellikle influencer, YouTuber ve gamer gibi öngörülemeyen meslekleri çocukları için endişe verici kariyer hedefleri olarak görmektedir. Kız çocukları için daha özgür meslek seçimleri yapan ebeveynler, erkek çocuklarda daha belirleyici bir tutum sergilemektedir. Ebeveynler, oğullarına daha küçük yaşlarda “para kazanması garanti” olan geleneksel meslekleri seçmeleri konusunda baskı yapma eğilimindedir. – İSTANBUL
