Çin’in doğusundaki Fucien eyaletinin Şiamın kentinde, 28-29 Mayıs tarihlerinde gerçekleştirilen 3. Çin-Pasifik Ada Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı, bölgedeki iş birliğini güçlendiren kritik kararların alınmasıyla sonuçlandı.
Toplantıya, Çin ile diplomatik ilişkileri bulunan 11 Pasifik ada ülkesinin dışişleri bakanları katılım gösterdi. Görüşmelerin ardından yayımlanan sonuç bildirgesi ve Çin Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalar, Pekin’in bölgeye yönelik iklim ve kalkınma odaklı politikalarını ön plana çıkardı.
PEKİN’DEN ADA ÜLKELERİNE İKLİM DAYANIŞMASI
Çin, iklim değişikliğinin Pasifik üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmek amacıyla 100 projeye destek verme taahhüdünde bulundu ve bu doğrultuda 2 milyon dolarlık bir fon ayıracağını açıkladı. Ayrıca, afetlere karşı hazırlık ve müdahale kapasitelerini artırmak adına ada ülkelerine uydu verisi desteği sunma sözü verildi.
GEÇİM KAYNAKLARI VE EĞİTİM DE GÜNDEMDE
İklim konusunun yanı sıra, Çin’in ada halklarının yaşam standartlarını artırmaya yönelik 200 projeyi hayata geçireceği duyuruldu. Ayrıca, Pekin yönetimi öğrencilere burs ve mesleki eğitim olanakları sağlayacağını da belirtildi.
TİCARETTE YENİ ADIMLAR
Taraflar, serbest ticaret anlaşması müzakerelerini hızlandırma konusunda uzlaşmaya varırken, Çin, ada ülkelerinden yapılan ihracatı kolaylaştırmak için çeşitli adımlar atacağını ifade etti.
VANG Yİ’DEN DOLAYLI ABD ELEŞTİRİSİ
Toplantıya, Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ve Kiribati Cumhurbaşkanı ile Dışişleri Bakanı Taneti Maamau eş başkanlık yaptı. Vang, Paris İklim Anlaşması’ndan çekilen ABD’yi dolaylı bir dille eleştirirken, Çin’in Pasifik bölgesindeki güvenilir, samimi ve istikrarlı bir ortak olacağının altını çizdi. Vang, Çin’in bölgeye sağladığı yardımların hiçbir siyasi ön koşula dayanmadığını ve egemenlik ile bağımsızlık ilkelerine saygı gösterdiklerini de vurguladı.
GÜVENLİK VURGUSU YOK
Yayımlanan bildirgede çevre, ekonomi ve eğitim konularına ağırlık verilirken, güvenlik iş birliği ile ilgili herhangi bir ifadeye yer verilmedi.
TARTIŞMALI GÜVENLİK ANLAŞMALARI
Çin’in Pasifik’te artan etkisi, özellikle güvenlik alanındaki girişimleriyle dikkatleri üzerine çekiyor. 2022 yılında Solomon Adaları ile imzaladığı ve ayrıntıları kamuoyuna açıklanmayan güvenlik anlaşması, Pekin’in bölgede daha fazla varlık göstermeye yönelik bir hamle olarak değerlendirilmişti. İddialara göre, bu anlaşma ile Çin savaş gemilerinin ada sularında konuşlanması ve Çinli güvenlik güçlerinin davet üzerine adaya girmesi mümkün hale geliyordu. Bu durum, muhalefet tarafından ülkenin iç işlerine müdahale olarak nitelendirilmişti.
Benzer bir şekilde, Fiji hükümeti de 2023’te Çin ile yürütülen polis iş birliği programını “hukuk ve demokrasi anlayışındaki farklılıklar” nedeniyle iptal etmişti.
