Kültür Bakanlığı katkılarıyla düzenlenen 5. Telif Hakları Sempozyumu, Doğuş Üniversitesi Çengelköy Yerleşkesi’nde gerçekleştirilen kapanış paneliyle sona erdi. İki gün boyunca dört oturum ve panelde “Güzel Sanatlarda Telif Hakları” konusu masaya yatırıldı. Sempozyumun kapanışında yargıdan gelen dikkat çekici uyarılar, telif hakları ihlalleri ve bilirkişi sorunları üzerine yoğunlaştı.
Kapanış Panelinde Önemli Açıklamalar
Sempozyumun son etkinliği olan kapanış panelinde, Telif Hakları Derneği Başkanı Cafer Vayni, gelecek sempozyumun ön konusunun “Yapay Zeka ve Telif Hakları” olacağını duyurdu. Vayni, sempozyumda alınan en önemli kararı ise GESAM Genel Başkanı Prof. Dr. İsa Eliri’nin katılımıyla GESAM ile kalıcı iş birliği yapma kararı olarak belirtti. Vayni, gençlere teşekkür ederken, “Gençliğimiz çok iyi, geleceğimiz emin ellerde,” dedi.
Yargıdan Kritik Uyarılar
Prof. Dr. Nermin Özcan Özer’in yönettiği kapanış panelinde, akademi, yargı ve sektör temsilcileri bir araya geldi. Cumhuriyet Savcısı Asım Ekren, Türkiye’deki telif hakkı ihlali oranlarının alarm verdiğini vurgulayarak, “Ülkemizde telif hakkı ihlali asıl olanı geçiyor. Amacımız bunu azaltmak ve telif hakkı sahiplerinin haklarını korumaktır,” dedi. Ekren, çözümün farkındalıkta olduğunu belirterek, internetteki izinsiz yayınlara yönelik hukuki süreçleri hatırlattı.
Hakim Fatma Sonan Dolunay, 17 yıllık tecrübesiyle yargıdaki yapısal sorunlara dikkat çekti. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (FSEK) çerçevesinde “telif” ve “korsan” kelimelerinin dahi geçmediğini belirterek, kanunun güncellenmesi çağrısında bulundu. En kritik eleştirisi ise bilirkişi açığı oldu. Uzmanların, ücret yetersizliği nedeniyle dosyaları kabul etmediğini aktaran Dolunay, “Adli Tıp Kurumu benzeri bir bilirkişi kurumu” kurulması önerisinde bulundu.
GESAM’dan Çözüm Teklifi
Hakim Dolunay’ın bu eleştirisine anında yanıt veren GESAM Genel Başkanı Prof. Dr. İsa Eliri, kurumsal çözüm önerisi getirdi: “GESAM çatısı altında bu alanda birçok üyemiz bulunuyor. Yargıdaki bilirkişi sorununa çözüm için resmi olarak ittifak yapma teklifinde bulunuyoruz.” Sanatçı kimliğiyle de öne çıkan Eliri, “Biz sanatçılar sorunlu bireyleriz, ürettiğimiz eserler de problemli. Bir şey ortaya koyuyoruz, ondan sonra çık işin içinden çıkabilirsen,” sözleriyle sanat alanındaki kaosu özetledi. Eliri, telif sürecinde yaşadıkları zorluklara değinerek, dünyada sadece fikre dayalı sanat üretimine yönelik bir eyleme dönüşüm yaşandığını belirtti. Teknolojinin ve yapay zekanın getirdiği kırılmalarla yasa koyucunun, mevzuat, yönetmelik ve yönergeleri sürekli güncellemek zorunda kaldığını vurguladı.
Güncel Hukuki Süreçler ve Yapay Zeka
Hakim Dr. Adnan Çavuş, mimari projelerden karikatürlere kadar güncel Yargıtay kararlarını paylaştı. Çavuş, bir belediye davasını örnek göstererek, iş tanımında yer almadığı sürece işçinin çektiği fotoğrafların telif hakkının işverene değil, çalışana ait olduğunu belirten emsal kararları aktardı.
Prof. Dr. Mehmet Emin Kahraman, sanatın hukukun önüne geçtiğini vurgulayarak, NFT ve Metaverse döneminin bittiğini, şimdi yapay zeka döneminin başladığını söyledi. “Ben yapay zekanın araç olduğunu değil, bağımsızlığını ilan etmeye yaklaştığını düşünüyorum,” diyen Kahraman, kanun koyucuların hızlı karar vermesi gerektiğini yineledi. Prof. Dr. Suphi Saatçi, yaratım kavramına felsefi bir bakış açısıyla yaklaşırken, özellikle mimarlık ve müzik alanındaki hukuki süreçlerin yavaşlığına dikkat çekti. Doç. Dr. Ümit Gezgin ise, İstanbul Resim Heykel Müzesi’nden çalınan yaklaşık 600 eserin akıbeti hakkındaki değerlendirmeleri ile eser güvenliğinin ve fiziki takibinin telif hukuku kadar hayati önem taşıdığını vurguladı.
Sempozyumun Kapanışı
Telif Hakları Genel Müdürlüğü‘nden Mehmet Kaan Arslan, panel sonunda tüm katılımcılara teşekkür belgelerini takdim ederek sempozyumu resmen kapattı. Sempozyumda sunulan tebliğler ile paneldeki konuşmalar, ilerleyen tarihte kitap olarak ilgili kurumlara sunulacak.
Haber : Kerem BATU
