Yılmaz Güney Kimdir?

Doğum Yeri: Adana, Türkiye
Doğum Tarihi: 1 Nisan 1937
Ölüm Tarihi: 9 Eylül 1984

Yılmaz Güney, Türk sinemasının önemli figürlerinden biridir. Sinema oyuncusu, yönetmen, senarist ve yazardır. Adana’nın Yenice, Yüreğir bölgesinde dünyaya gelmiş olup, Türk sinemasında “Çirkin Kral” lakabıyla tanınmaktadır. Özellikle, Cannes ödüllü filmleri olan Yol, Sürü, ve Umutsuzlar ile dikkat çekmiştir. Gerçek adı Yılmaz Pütün olan Güney, köklü bir aile geçmişine sahiptir; babası Siverekli Zaza, annesi ise Vartolu bir Kürttür. Adana’da büyüyen Güney, birçok filmine bu şehri konu etmiştir.

Sinemaya Başlama Süreci

Yılmaz Güney, 1959 yılında sinemaya ilk adımlarını atarken, Atıf Yılmaz’ın yönettiği Bu Vatanın Çocukları ve Alageyik adlı filmlerin senaristliğini yapmış ve aynı zamanda bu filmlerde rol almıştır. Karacaoğlan’ın Karasevdası filminde yönetmen yardımcılığı yapmış, aynı zamanda Yeni Ufuklar ve On Üç dergilerine hikâyeler yazmıştır. Ancak, bir öyküsünde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle 1961 yılında bir buçuk yıl hapis cezası almıştır. Bu durum, onun sanatçı kimliğini şekillendiren önemli bir dönüm noktası olmuştur.

Hapis cezasının ardından, sinemada daha çok macera temalı filmler çekmeye yönelmiştir. Bu dönemde, ezilen Anadolu çocuklarının hikâyelerini anlatan ve otoriteye başkaldıran karakterler yaratmıştır. Bu bağlamda Çirkin Kral lakabını almış ve Hudutların Kanunu adlı önemli bir filmi yazıp yönetmiştir.

Cezaevi ve Firar Yılları

1971 yılında Yılmaz Güney, Efraim Elrom’un öldürülmesiyle ilgili olarak bazı devrimci gruplarla bağlantılı bulunmuş ve iki yıl hapis cezasına çarptırılmıştır. Cezaevinde bulunduğu süre zarfında sinema ve sanatla ilgili düşüncelerini yansıtan şiir ve öyküler yazmış, çıkardığı Güney dergisinde bu eserlerini yayımlamıştır. 1974 yılında cezaevinden çıktıktan sonra, sinemaya dönüş yaptı ve Arkadaş filmi ile Endişe adıyla bilinen bir başka filmi çekti. Fakat 1976’da, bir cinayet nedeniyle tekrar tutuklandı ve 19 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Yılmaz Güney, 9 Ekim 1981 tarihinde izinli olarak çıktığı Isparta Yarı Açık Cezaevi’nden kaçarak yurtdışına gitmiştir. Bu kaçış hikâyesi, onun geçmişte çektiği filmlerde yer alan temalarla örtüşmektedir. Antalya’nın Kaş ilçesinden Yunanistan‘a geçiş yapmış, ardından İsviçre üzerinden Fransa‘ya ulaşmıştır. Fransa’da yaşamaya başladıktan sonra, yeniden sinema ile ilişkisini sürdürmüştür.

Son Yılları ve Ölümü

Fransa’ya geçtikten sonra, orada Sürü ve Yol gibi filmleri çekmeye devam etti. Yol, uluslararası alanda büyük ilgi görmüş ve Cannes Film Festivali‘nde ödül kazanmıştır. Yılmaz Güney, cezaevindeyken kendisine yazdığı GÜNEY adlı sanat ve kültür dergisini çıkarmış ve son film olarak bilinen Duvar‘ı çekmiştir. Duvar, cezaevinde yaşanan bir isyanı ele alması açısından dikkat çekmektedir.

Yılmaz Güney, hayatının son yıllarını Paris’te geçirmiştir. 9 Eylül 1984’te mide kanseri nedeniyle hayata veda etmiştir. Mezarı, Père Lachaise Mezarlığı’nda yer almaktadır. Güney’in yapıtları, yaşamının zorluklarını ve insanların toplumsal mücadelelerini yansıtmaktadır.

Yılmaz Güney’in Kitapları

Yılmaz Güney, sinemadaki başarısının yanı sıra yazdığı eserlerle de edebiyat dünyasında kendine yer edinmiştir. Aşağıda, Yılmaz Güney’in önemli eserlerinden bazıları sıralanmıştır:

• Boynu Bükük Öldüler (1971)
• Ağıt
• Arkadaş
• Sürü
• Salpa (1975)
• Ölüm Beni Çağırıyor Gençlik Öyküleri
• Acı
• Sonsuz Bekleyiş: Otuz Yılın Şiirleri
• Yol
• Sanık
• Hücrem
• Soba, Pencere Camı ve İki Ekmek İstiyoruz
• Oğluma Masallar
• Zavallılar
• Sen ve Ötekiler

• Önemli Filmleri

  1966 – Hudutların Kanunu

  • Oyuncu: Evet
  • Senarist: Evet
  • Yönetmen: Evet
  • Yapımcı: Evet

  1967 – Çirkin Kral Affetmez

  • Oyuncu: Evet
  • Senarist: Evet
  • Yönetmen: Evet

  1968 – Seyyit Han (Toprağın Gelini)

  • Oyuncu: Evet
  • Senarist: Hayır
  • Yönetmen: Hayır

  1969 – Bir Çirkin Adam

  • Oyuncu: Evet
  • Senarist: Evet
  • Yönetmen: Evet

  1970 – Umut

  • Oyuncu: Evet
  • Senarist: Evet
  • Yönetmen: Evet
  • Yapımcı: Evet

Yılmaz Güney’in eserleri, toplumsal sorunları, insan ilişkilerini ve bireylerin yaşam mücadelelerini derinlemesine ele almasıyla dikkat çeker. Hem filmleri hem de yazdığı eserler, onun sanat anlayışını ve toplumsal duyarlılığını yansıtan önemli örneklerdir.