Ay’ın zorlu güney kutbunda, tarihsel bir milestone olarak iki Türk robotunun keşif yapacağı duyuruldu.
Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) tarafından geliştirilmiş olan “CHERI” isimli keşif araçları, 2028 yılında Çin’in Chang’e-8 Ay görevi kapsamında Ay yüzeyine gönderilecek.
Bu misyon, Çin’in Ay’ın güney kutbunu keşfetme çabasının yanı sıra, 2030’larda planlanan Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu’nun konumunu belirlemeyi de hedefliyor.
AY’A AYNI ANDA İKİ KEŞİF ARACI GÖNDEREN TEK ÜLKE OLACAK
Bu bağlamda, ODTÜ ROMER tarafından tasarlanan “CHERI” isimli iki mikro keşif aracı, Ay’ın güney kutbunda bilimsel veri toplayacak, analiz yapacak ve yapay zeka yardımıyla otonom olarak rotalarını belirleyerek yüzeyin üç boyutlu haritasını çıkaracak.
Ağırlıkları yaklaşık 5 kilogram olması beklenen bu araçların 2028’in sonlarına doğru Ay’ın güney kutbuna gönderilmesi planlanıyor. Türkiye, böylece Ay’ın güney kutbuna keşif aracı gönderen altıncı ülke olurken, aynı anda iki keşif aracı gönderen ilk ülke unvanını kazanacak.
“BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ANLAMDA ÜLKEMİZE KATKI SAĞLAYACAK”
Projenin gerçekleştirilmesi konusunda duyduğu heyecanı dile getiren Ankaralı, kapsamlı bir çalışma yürüttüklerini ifade etti.
Çin’de bu yıl düzenlenen “Uzay Günü” etkinliğinde Ay güney kutbuna gitme fırsatı elde ettiklerini belirten Ankaralı, “İki robotumuz bu uzay görevleri kapsamında ilk kez orada olacak. Ay’da keşif görevleri yaparak yapay zeka destekli farklı çalışmalara imza atmayı ve bilimsel, teknolojik açıdan ülkemize önemli katkılarda bulunmayı bekliyoruz.” dedi.
Projenin başlangıç aşamasında olsa bile ülke için büyük bir önem taşıdığını belirten Ankaralı, “Daha iyi noktalara ulaşacağımızı umuyoruz. Mars, asteroitler ya da uzaya daha geniş kapsamlı robotlar gönderme gibi çeşitli projelerimiz var.” dedi.
AY YÜZEYİNİN ÜÇ BOYUTLU HARİTASI ÇIKARILACAK
ODTÜ Havacılık ve Uzay Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi ve projenin yürütücüsü Doç. Dr. Halil Ersin Söken, Ay’a gönderilecek iki keşif robotunun “CHERI” ismini Osmanlı’daki yeniçeri askerlerinden esinlenerek verdiklerini aktardı.
Bu, iki robotun etkileşimli bir şekilde Ay’da görev yapacağı ilk uzay misyonu olacak. Söken, şöyle devam etti:
“Çin’de, işbirliği yaptığımız STAR.VISION isimli özel bir firma var. Bu firma, uzayda çalışan uydular için yapay zeka ile donatılmış işlemciler üretiyor. Robotlarımız Ay yüzeyinde bu teknolojiyi uygulama şansına sahip olacak. İki aracımız da yapay zeka destekli işlemcilerle donatılacak. Böylece birbirleriyle işbirliği yaparak Ay’ın yüzeyinin üç boyutlu haritasını oluşturmayı hedefliyoruz.”
“AYIN YÜZEYİNDE İKİ ROVERI BİRDEN İŞLETEN İLK ÜLKE OLMAYI HEDEFLİYORUZ”
Ay’ın güney kutbuna iniş yapılması planlanan alanın zorlu arazi koşullarına sahip olduğuna dikkat çeken Söken, “Bu bölge oldukça ilgi çekici. NASA’nın bir uzay aracı, burada buz şeklinde suyun varlığından şüpheleniyor. Ancak, kraterli yapısı ve zorlu aydınlatma koşulları nedeniyle buraya bir rover göndermek oldukça zor.” şeklinde konuştu.
Şu ana kadar bu görevi yerine getiren bir rover bulunmadığını belirten Söken, “2028’e kadar bu görevi yapabilen başka araç olup olmayacağını bilmiyoruz. Biz Ay’ın güney kutbunda başarılı bir şekilde ilerleyen ilk ülke olmayı hedefliyoruz.” ifadelerini kullandı.
“ÖNÜMÜZÜN DAHA AÇIK OLDUĞUNA İNANIYORUM”
Ay yörüngesindeki araçların farklı bilimsel yöntemlerle üç boyutlu harita oluşturmaya çalıştığını ve bu tür bir çalışmanın eksik olduğunu söyleyen Söken, “Robotlarımız, farklı perspektiflerden görüntü çekme yeteneğine sahip. Bu sayede, Ay’ın coğrafyasını anlamak açısından büyük veri toplayacağız.” dedi.
Uzay araştırmalarının önünün açık olduğunu vurgulayan Söken, “Mars’ta yaşam istasyonları veya asteroit madenciliği gibi konular gündemde. Böyle bir görevle kendimizi kanıtladıktan sonra daha geniş uluslararası işbirlikleri yapabiliriz.” değerlendirmesinde bulundu.
“2028 YILINDA AY YÜZEYİNDE TÜRKİYE’NİN VARLIĞINI GERÇEKLEŞTİRECEĞİZ”
ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Ahmet Yozgatlıgil, projenin uluslararası işbirliği ile hayata geçirildiğini ve iki aracın Ay yüzeyinde haritalama ve görüntü elde etme gibi araştırmalara katılacağını belirtti.
İki robotun yapay zeka ile desteklendiğine vurgu yapan Yozgatlıgil, “İki robotun eşzamanlı olarak Ay’ın güney kutbunda görev yapması, dünya genelinde bir ilktir. Zorlu koşullarda bu görevleri yerine getireceğiz ve Türkiye’nin uluslararası uzay programındaki önemli rolünü pekiştireceğiz.” dedi.
Projenin ODTÜ ve öğrencilerle birlikte yürütüldüğünü ve TÜBİTAK UZAY’ın büyük destek verdiğini ifade eden Yozgatlıgil, sanayi ile işbirliklerinin de gündemde olduğunu aktardı.
“Bu proje sayesinde 2028’de Ay yüzeyinde Türkiye’nin varlığını gerçekleştireceğiz. Milli Uzay Programı çerçevesinde Ay ile ilgili hedeflerimiz var. İlk hedefimiz, Ay’a sert iniş ve bu konuda çalışmalarımız oldukça iyi ilerliyor.” şeklinde konuştu.
“GEZEGENLER ARASI İLETİŞİMLE İLGİLİ ARAŞTIRMALARI GERÇEKLEŞTİRİYORUZ”
Prof. Dr. Yozgatlıgil, ODTÜ bünyesinde yürütülen birçok projeye dikkat çekerek, “Gezegenler arası iletişim önü açık olan bir çalışma konusudur. Bugünlerde 5G ve 6G üzerine çalışmalar yapılırken, Güneş Sistemi’ndeki gezegenler arası iletişimle ilgili de araştırmalar yürütüyoruz.” dedi.
Bu tür projelerin yanı sıra, uzayla ilgili diğer çalışmalara da devam ettiklerini belirten Yozgatlıgil, “Türkiye’nin Milli Uzay Programı çerçevesinde ODTÜ ile birlikte uzay alanında ihtisaslaşmış bir teknoloji geliştirme bölgesi kurulması gibi projelerimiz var.” açıklamasında bulundu.
