Antalya Ticaret Borsası (ATB) ve Antalya Tarım Konseyi (ATAK) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, tarımsal mal ve hizmetlerin fiyatlarının son dönemde önemli artışlar kaydettiğini açıkladı. Çandır, Ocak ayındaki artışın aylık olarak yüzde 5,95, yıllık bazda ise yüzde 29,02 olduğunu belirtti. Ayrıca, 2024 yılının Ocak ayı verilerinin, hem aylık hem de yıllık bazda daha düşük olduğunu ifade etti.
Ali Çandır, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Ocak ayı Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi’ni (Tarım-GFE) değerlendirdi. Ocak ayındaki Tarım-GFE’nin aylık artışının yüzde 5,89 düzeyinde olduğunu dile getiren Çandır, bu oranın 2015 yılından itibaren Ocak aylarındaki ortalama artışın (3,99) oldukça üzerinde olduğunu vurguladı. Eylül ayından bu yana yaşanan düşüşlerin, aylık göstergelerde sona erdiğine dikkat çekti.
Çandır, Tarım-GFE’nin yıllık artışının yüzde 30,49 olduğunu kaydetti. Bu rakamın, son dokuz yılın Ocak ayı ortalamasına (30,55) oldukça yakın olduğunu belirten Çandır, TÜİK’in verilerine göre, tarımsal girdi fiyatları enflasyonunun, on yıllık Ocak ayı ortalamalarına göre aylıkta önemli bir artış gösterdiğini ve yıllık bazda ortalama seviyelerde kalmış olduğunu açıkladı.
Ocak ayı Tarım-GFE’nin alt kalemlerini inceleyen Çandır, tarımda kullanılan mal ve hizmetlerin fiyatlarının aylık yüzde 5,95, yıllık ise yüzde 29,02 oranında yükseldiğini belirtti. Tohumda aylık yüzde 4,17, enerji fiyatlarında yüzde 4, gübrede yüzde 6,79, ilaçta yüzde 2,15, veteriner hizmetlerinde yüzde 32,87, yem fiyatlarında yüzde 2,79 ve diğer kalemlerde ise yüzde 19,79’luk artışların kaydedildiğini açıkladı. Ayrıca Ocak ayındaki yıllık değişim oranları da dikkat çekici seviyelerde gerçekleşti. Tohumda artış yüzde 50,09, enerji fiyatlarında yüzde 21,43, gübrede yüzde 27,77, ilaçta yüzde 21,66, veteriner hizmetlerinde yüzde 49,01, yem fiyatlarında yüzde 24,30 ve diğer kalemlerde ise yüzde 49,13 oldu. Tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki artış da aylık yüzde 5,56, yıllık yüzde 39,58 olarak kaydedildi.
Ali Çandır, Tarım-GFE alt kalemlerindeki değişikliklerin, geçen yıl Eylül ayından itibaren yaşanan düşüş eğilimlerinin Ocak ayında yerini yükselişe terk ettiğini ifade etti. TÜİK’in Ocak ayı tarımsal üretici fiyat endeksi Tarım-ÜFE’nin aylık yüzde 2,70 artış gösterdiğini ve bu oranın on yıllık Ocak ortalamasının çok altında olduğunu belirten Çandır, yıllık artışın ise yüzde 29,89 ile on yıllık ortalamanın üzerinde gerçekleştiğini vurguladı.
Çandır, yıllık girdi maliyetlerinin, üretici fiyatlarındaki artışın üzerinde seyrettiğine dikkat çekerek, üreticilerin Ocak ayında hem aylık hem de yıllık bazda aleyhte bir durumla karşılaştığını belirtti. Üretici fiyatlarının tarımsal girdi fiyatlarından yüksek seyretmesinin, sürdürülebilirlik açısından önemli olduğuna vurgu yaptı. Zira, üreticinin maliyet gruplarının yalnızca girdi kalemlerinden oluşmadığını söyledi.
Yurt içi ve yurt dışı üretici enflasyonlarının tarım sektörünü dolaylı olarak etkilediğine dikkat çeken Çandır, yurtdışı üretici enflasyonu YD-ÜFE’nin Ocak’ta aylık yüzde 2,01, yıllık yüzde 20,47 arttığını, yurtiçi üretici enflasyonu Yİ-ÜFE’nin ise aylık yüzde 3,06, yıllık yüzde 27,20 oranında yükseldiğini belirtti. Üretici düzeyindeki gıda kaleminin, aylık yüzde 4,31, yıllık yüzde 37,23 oranında arttığını ifade ederek, tarıma dayalı imalat sanayindeki enflasyonun, tarımsal üretimden daha yüksek seviyelerde seyrettiğini aktardı.
Yılın ilk ayında üretici kesimindeki enflasyon oranlarına rağmen, tüketici enflasyonu TÜFE’nin aylık yüzde 5,03, yıllık ise yüzde 42,12 oranında arttığını ifade eden Çandır, on yıllık Ocak ayı ortalamalarındaki rakamları hatırlatarak manşet enflasyonun ne kadar yüksek olduğunu vurguladı. Tüketici tarafındaki gıda enflasyonunun Ocak ayında aylık yüzde 3,86, yıllık ise yüzde 41,76 seviyesine geldiğini dile getiren Çandır, işlenmemiş gıda enflasyonunun da aylık yüzde 2,66, yıllık yüzde 44,17 düzeyinde kaydedildiğini açıkladı. Yaş meyve sebze enflasyonunun ise aylık yüzde 3,41, yıllık yüzde 62,14 oranında artış gösterdiğini belirtirken, tüketici tarafındaki bu verilerin, üreticilerin maruz kaldığı yıllık enflasyondan daha yüksek olduğunu ifade etti.
– ANTALYA
