Giresun Üniversitesi Fındık İhtisas Koordinatörlüğü, Giresun’daki fındık bahçelerinde kahverengi kokarca popülasyonu ve zararın tespitine yönelik bir araştırma projesi yürütmektedir.
Koordinatör Yardımcısı Doç. Dr. Ali Turan, kahverengi kokarcanın fındıkta kalite ve verim kaybına yol açtığını ifade etti.
Turan, bu zararlının fındık bahçelerindeki popülasyon yoğunluğunu ve mevsimsel dağılımını incelemek, ayrıca zararlının fındığın fiziksel ve kimyasal özelliklerine olan etkilerini tespit etmek amacıyla 2025 Ocak ayında “Giresun İlinde Fındık Bahçelerinde Bulunan Kahverengi Kokarca Popülasyon ve Zarar Yoğunluğunun Belirlenmesi Projesi”ni hayata geçirdiklerini belirtti.
Giresun genelinde sahil, orta ve yüksek kesimlerdeki tüm fındık üretim alanlarında araştırma yapmayı hedefleyen projenin 1,5 yıl süreceğini vurgulayan Turan, “Buralarda böceğin çıkış zamanı ve yoğunluğunu belirleyeceğiz. Sonrasında ise hasat sonrası örnekler alarak incelemeler yapacağız. Bu süreçte ne tür değişikliklerin meydana geldiğini ortaya koyacağız.” dedi.
Turan, üniversitenin desteklediği projeyle kahverengi kokarcanın yol açtığı zararların yanı sıra çözüm önerilerini de geliştirmek istediklerini belirterek, “Amacımız, fındıkta kahverengi kokarcadan kaynaklanan zararın boyutunu ve randımanı ne ölçüde etkilediğini belirlemektir.” şeklinde konuştu.
Önceki araştırmalarında, kahverengi kokarcanın fındıkta randımanın 30’un altına düştüğünü tespit ettiklerine dikkat çeken Turan, “TMO’nun alım kriterleri var. Bazı bahçelerdeki fındıklar bu kriterleri karşılamıyor; bu nedenle üreticiler bu ürünleri satamıyor. Giresun’un çeşitli bölgelerinden aldığımız örneklerle bunları tespit etmeye çalışacağız.” ifadelerini kullandı.
“İklimin uygun olduğu bu dönemlerde çıkışlar başladı.”
Doç. Dr. Ali Turan, proje çerçevesinde kahverengi kokarcayı fındığın kimyasal özelliklerine etkisini de inceleyeceklerini kaydederek, “Fındığın kimyasal bileşenleri, özellikle de doymamış yağ asitlerinin insan sağlığı için önemi büyük. Bu asitlerin hangi seviyede etkilendiğini ve üreticinin bu süreçte ne kadar kayıp yaşayacağını analiz edeceğiz.” dedi.
Turan, kahverengi kokarcanın neden olduğu zarara dair daha önceki araştırmalarının sonuçlarını da değerlendirdi. “Daha önceki çalışmalarımızda, zararlının randıman düşüklüğüne yol açtığını ve bu durumun fındıkta kalite kayıplarına neden olduğunu gözlemledik. Böceğin emgi yaptığı bölgelerde, oksidasyonla birlikte fındığın bozulması ve raf ömrünün kısalması gerçekleşiyor, bu da çikolata ve diğer ürünlerde kullanımını engelliyor. Elde ettiğimiz bazı veriler arasında, böcek emgisinin olduğu fındıkta oleik asit miktarının normalde %0,4 ve altında olması gerekirken, bu değerin %1,5 hatta 2’lere kadar çıktığını tespit ettik.” şeklinde konuştu.
Turan, kahverengi kokarcanın Giresun’da geçen yıl fındığa zarar vermeye başladığına dikkat çekerek, “Bu iklim koşullarında zararın artışını izlemeye devam edeceğiz.” dedi.
Doç. Dr. Ali Turan, proje kapsamında bu dönemde fındık bahçelerinde kahverengi kokarcanın yayılımını izlediklerini de sözlerine ekledi.
