Afrika’da Fransız sömürge düzeninin sarsıldığı bir dönemden geçiyoruz. Yıllardır süregelen sömürgeci zihniyeti benimseyen Fransızlara karşı Afrikalıların artık boyun eğmeyeceği net bir şekilde ortaya çıkıyor.
Son dönemde Senegal Başbakanı Ousmane Sonko, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Paris’te düzenlenen Büyükelçiler Konferansı’ndaki Afrika konusundaki açıklamalarına yanıt verdi. Sonko, Senegal’deki Fransız üssünün kapatılması yönündeki kararın tamamen kendi iradeleriyle alındığını vurguladı. “Senegal için bu iddia tamamen yanlıştır. Konuya ilişkin bugüne kadar hiçbir müzakere yapılmadı ve Senegal, özgür, bağımsız ve egemen bir ülke olarak kendi iradesini kullandı,” ifadesini kullandı.
Macron’un, “Fransa asker bulundurmasaydı bugün hiçbir Afrika ülkesi bağımsız olamazdı,” şeklindeki açıklamasına da değinen Sonko, Fransa’nın Afrika’da güvenliği sağlama meşruiyetine ve gücüne sahip olmadığını belirtti. Sonko, Fransa’nın aksine Almanya’nın uluslararası siyasette daha yapıcı bir rol üstlendiğini örnek gösterdi ve Fransa’nın bazı Afrika ülkelerinde yarattığı istikrarsızlıkların yanı sıra Libya’nın da bu duruma örnek olduğunu ifade etti.
Sonko, Macron’un Afrikalı liderlerin “Fransa’ya teşekkür etmeyi unuttukları” yönündeki ifadelerine de tarihi bir örnekle karşılık verdi. İkinci Dünya Savaşı’nda Fransız saflarında zorla seferber edilen, kötü muamele gören ve çok sayıda Afrikalı askerin ihanetle karşılaştığını belirten Sonko, “Eğer bu askerler olmasaydı, Fransa belki de bugün hala Almanya’nın etkisinde kalacaktı,” şeklinde bir değerlendirme yaptı.
Macron, Paris’te düzenlenen konferans sırasında Afrika’daki Fransız askerlerinin çekilmesine dair açıklamalarda bulundu. Fransa’nın Afrika’dan “çekilmediğini,” aksine yeni bir düzenlemeyle faaliyetlerine devam edeceğini ifade etti. Afrika ile tarihi bağlarını koruma vurgusuyla askeri varlığını yeniden düzenlemek istediğini belirtti. Macaron, 2013 yılından bu yana terörle mücadele konusunda çok çalıştıklarını vurgulayarak, “Ancak Afrikalı liderler bize bu konuda teşekkür etmeyi unuttu,” dedi.
Fransa’nın bazı Afrika ülkelerinden darbe nedeniyle çekilmek zorunda kaldığını ve bazı ülkelerde askeri varlığını yeniden düzendirme kararları aldığını da ekledi. Bununla birlikte, Afrikalı liderlerin bu durumu “Afrika’dan kovuldular” olarak yorumladığını söyledi.
Son gelişmeler doğrultusunda, sömürge döneminin sona ermesinden bu yana, Afrikalı ülkelerden %70’inden fazlasını kaybetmek zorunda kalan Fransa, kıtada yalnızca Cibuti (1500 asker) ve Gabon’da (350 asker) asker bulundurmaya devam edecektir. Son olarak, Fransa’nın Fildişi Sahili’ndeki müttefiki Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara, ülkedeki Fransız üssünün ocak ayında Fildişi Sahili ordusuna devredileceğini açıkladı.
Daha önce, Çad ve Senegal gibi ülkeler de Fransız askerlerinin ayrılmasını talep etmiş ve bu kapsamda Çad’daki Fransız askerlerinin çekilme süreci geçen yıl aralık itibarıyla başlamıştır. Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye de ülkede bulunan yaklaşık 350 Fransız askerinin bu yıl içinde ayrılacağını belirtmiştir. Mali, Nijer ve Burkina Faso gibi ülkeler de yaşanan askeri darbelerin ardından Fransa ile Askere işbirliği anlaşmalarını feshederek, kendi topraklarındaki Fransız askerlerini göndermiştir.
