Emeklilerin Maaş Sorunları Sürecek mi?
EYT düzenlemesi sonucu, sayıları 16 milyonu aşan emekliler, artan enflasyona rağmen bekledikleri maaş zamlarını alamadıklarını ifade ediyorlar. Hayat standartlarında ciddi kayıplar yaşayan emekliler, enflasyon farkı ödemelerinin yetersiz olduğunu vurgulayarak, intibak düzenlemesi için taleplerini sürdürmekte. Yeni ekonomi yönetiminin uyguladığı sıkı para politikaları nedeniyle ise, emekliler için herhangi bir seyyanen zam ödemesi veya intibak düzenlemesi gündeme gelmiş değil. Ancak, yeni yılın başlamasıyla birlikte maaşlar arasındaki adaletsizliğin giderilmesine yönelik adımlar atılması planlanıyor.
Maaş Hesaplama Sistemi Değişiyor
Türkiye’de uzun süredir uygulanmakta olan emekli maaşı hesaplama süreci, üç farklı dönemi göz önünde bulundurarak işlemektedir. En yüksek emekli aylığı bağlama oranı, 2000 yılından önceki çalışma dönemine aitken, bunu 2000 ile Eylül 2008 arasındaki dönem takip ediyor. Maaşlara en az etkisi olan bölüm ise Ekim 2008 sonrası çalışma dönemi oluyor. Sabah gazetesinden Faruk Erdem’in haberine göre, Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan yeni emeklilik sistemi, bu yıl sona ermeden Meclis’e sunulacak.
Daha Fazla Çalışan Yüksek Emekli Maaşı Alacak
Mevcut emeklilik sisteminde prim gün sayısı arasında büyük farklar bulunsa da, aynı maaşı alan birçok vatandaş mevcut. Bu duruma bağlı olarak emeklilerin tepkilerini artıran bir adaletsizlik söz konusu. Yapılması planlanan iyileştirmelerle birlikte, daha fazla prim gün sayısına sahip olan emeklilerin maaşında yukarı yönlü güncellemeler yapılması hedeflenmekte. Bu sistemle, bir yandan kısmen de olsa adalet sağlanması, diğer yandan ise emeklilik hakkı kazanmış kişilerin daha geç emekli olmalarının teşvik edilmesi öngörülüyor.
Erdem, emeklilik sisteminde planlanan değişikliklere dair şu değerlendirmeleri yaptı: “Emekli maaşı tutarını yükseltmek isteyenler daha fazla çalışacak.” Mevcut üçlü aylık bağlama sisteminin değiştirilmesi gündemde. Farklı dönemler için hesaplanan aylıklar, tek bir formül üzerinden belirlenecek. Bu uygulamada, prim miktarları kadar gün sayısının da dikkate alınması hedefleniyor ve böylece daha fazla çalışan ile az prim günü olanlar arasında bir fark yaratılması planlanıyor.
Maaş Farkları Azalacak ve Emekliler Daha Fazla Kazanacak
Bu yeni sistemle, 3600 gün ile emekli olan bir kişi ile 9000 gün ile emekli olan arasındaki maaş farkı azalacak. Daha fazla prim günü olan emeklilerin maaşı daha yüksek bulunacak. Emekli aylığını artırmak isteyenler, mesleki yaşamda daha uzun kalmayı tercih edecek. Yeni düzenlemeyle birlikte kök ve taban maaş gibi farklılıklar da ortadan kaldırılacak.
Emeklilik Şartlarında Yenilikler Bekleniyor
Önerilen paket içerisinde, gelecekteki emeklilik şartlarına dair yenilikler de yer alması bekleniyor. Özellikle gençler için ilk kez sigortalı olacakların emeklilik şartlarının belirlenmesi üzerine çalışmalar sürdürülüyor. Bu noktada, yaş şartlarının yeniden gözden geçirilmesi ile kadınlar için 60, erkekler içinse 65 yaş olarak belirlenmesi planlanıyor.
Bu yasa yürürlüğe girdiğinde, sigortalı olanlar yeni sistemden yararlanacak. Değişikliklerin sosyal güvenlik sistemindeki aktif-pasif dengesi üzerinde olumlu etkiler yaratması bekleniyor; fakat bu konudaki çalışmalar halen devam etmekte.
İkinci Emeklilik Sistemi Devreye Girecek
Orta Vadeli Program’da belirtilen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, önümüzdeki dönemde hayata geçirilecek. Bu sistem aracılığıyla çalışanlar için ek bir emeklilik imkânı sunulacak.
İşveren ve Devlet Katkı Sağlayacak
Tamamlayıcı emeklilik sisteminde ödenen primlere işveren ve devlet de destek verecek. Mevcut sigortalıların yanı sıra çalışma hayatına geri dönen emekliler de bu yeni sistemden faydalanabilecek. Böylece, mevcut emekliliklerine ek olarak ikinci bir emekli maaşı alma fırsatına sahip olacaklar.
