Dünya, yüzeyinin yaklaşık yüzde 70’ini kaplayan sularla uzaydan bakıldığında “soluk mavi bir nokta” olarak tanımlanır. Ancak bilim insanları, bu mavi tonunun gezegenin geçmişinde farklı renklerle yer değiştirdiğini ve gelecekte de renk değişikliğine uğrayabileceğini ortaya koydu. Japon araştırmacıların Nature dergisinde yayımladığı çalışmada, Dünya’nın ilk okyanuslarının aslında yeşil renkte olduğu ve önümüzdeki yüzyıllarda bu rengin mora döneceği tahmin ediliyor.
YEŞİL DÖNEMİN İZİNDE
Yaklaşık 3.8 ila 1.8 milyar yıl önce, Arkeen ve Paleoproterozoik dönemlere ait veriler, Dünya’da sadece tek hücreli organizmaların yaşadığını gösteriyor. Bu dönemde atmosferde serbest oksijen bulunmuyordu. Yağmurların kayalardan sürüklediği demir, su altı volkanlarının yaydığı demirle birleşerek okyanusları yeşil renge boyuyordu.
Bu döneme denk gelen fotosentezin ilk aşamaları, anaerobik (oksijensiz) fotosentez yapan mikroorganizmalar tarafından gerçekleştiriliyordu. Bu mikroorganizmaların ürettiği oksijen, suda çözünmüş demirle tepkimeye girerek okyanusların renginde kimyasal bir değişim sağlıyordu. Bu süreç, atmosferde oksijenin birikmesine yol açarak gezegenin evriminde kritik bir dönüm noktası sayılan “Büyük Oksidasyon Olayı”nı tetikledi.
IWO JIMA’DAN İTHAMLA
Japon bilim insanlarının ilgisini çeken ilk husus, Iwo Jima adası çevresindeki okyanus sularının alışılmış mavi renginin yerini yeşil tonlara bırakması oldu. Bu renk değişikliği, Fe(III) yani oksitlenmiş demir bileşikleri ve yoğun mavi-yeşil alg varlığı ile ilişkilendirildi. Araştırmalarda, genetiği değiştirilmiş alg türlerinin yeşil ışık altında daha verimli fotosentez yaptığı da gözlemlendi. Bu canlıların taşıdığı klorofil ve phycoerythrobilin (PEB) pigmentleri, antik okyanusların rengini anlamamıza önemli ipuçları sağlıyor.
YEŞİL GEZEGENLER, YAŞAMIN İZLERİNİ TAŞIYABİLİR
Araştırmacılar bu bulguların, sadece Dünya’nın geçmişini aydınlatmakla kalmayıp, aynı zamanda uzayda yaşam arayışına da katkı sağlayabileceğini vurguluyor. Eğer başka bir gezegenin yüzeyi soluk yeşil tonlarda gözlemlenirse, bu durum o gezegende erken evre fotosentetik yaşamın izlerinin olabileceği anlamına gelebilir.
OKYANUS RENKLERİ DEĞİŞEBİLİR Mİ
Bilim insanlarına göre denizlerin renk paleti sabit değildir. Mor, kırmızı veya kahverengi okyanuslar teorik olarak mümkündür. Örneğin, düşük oksijen ve yüksek sülfür koşullarında gelişen mor sülfür bakterileri denizleri mor renge dönüştürebilir. Ayrıca, demir yükü taşıyan akarsular ve alg patlamaları da okyanusların rengini kırmızıya çevirebilir.
Güneş’in yaşlanmasıyla artan ultraviyole ışınları bu renk değişimini hızlandırabilir. Güneş’in genişleyip kızıl dev haline gelmesi durumunda, Dünya’daki tüm suların buharlaşarak okyanusların sadece bir hatıra olarak kalması öngörülüyor.
