ABD ile ticari müttefikleri arasındaki tarife gerilimleri sürerken, bu durum küresel ticaretin yönünü belirsiz hale getiriyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın “karşılıklılık esaslı” tarifeleri açıklaması, Çin’in bazı nadir toprak elementlerinin ihracatını kısıtlamasıyla yanıt buldu. Bu gelişme, ticaret savaşlarının daha da kızışmasına neden oldu.
NADİR TOPRAK ELEMENTLERİ İÇİN HÜKÜMET İZNİ GEREKİYOR
Çin Ticaret Bakanlığı, 4 Nisan’dan itibaren samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarını içeren 7 kategoriye ait orta ve ağır nadir metallerin ihracat kontrol listesine alınacağını duyurdu. Bu düzenleme ile Çinli tedarikçiler, söz konusu nadir toprak elementlerini yalnızca hükümet izni ile ihraç edebilecek. Ayrıca, gümrük görevlileri, kısıtlamalara tabi elementler içeren şüpheli sevkiyatlara el koyma yetkisine sahip olacak.
KÜRESEL ÇİP ÜRETİM TEDARİKİ DE SIKINTIYA GİREBİLİR
Çin’in, küresel talebin büyük kısmını karşıladığı bu nadir elementler, silah sistemlerinden yüksek performans motorlarına, nükleer reaktörlerden elektronik ve optik cihazlara, uzay araçlarından tıbbi görüntüleme makinelerine ve yarı iletkenlerden süper iletkenlere kadar geniş bir yelpazede kullanılmaktadır.
Çin, 17 grup nadir toprak elementinin üretiminde önemli bir paya sahip. İhracat kısıtlamaları, ülkenin bu alandaki küresel dominance’ını ekonomik bir avantaja dönüştürme arzusunu bir kez daha gösteriyor. Bu adım, Trump’ın Çin’e ek yüzde 34 gümrük tarifesi getireceğini duyurmasının ardından gerçekleştirildi.
Çin, nadir toprak elementleri üzerindeki ihracat kısıtlaması ile ticaret savaşlarında yeni bir cephe açarken, bu durum yüksek teknoloji ürünlerinin küresel tedarik zincirini nasıl etkileyeceğine dair kaygıları artırıyor.
Samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum ve itriyum gibi nadir metaller, savunma sanayii, elektronik ve yenilenebilir enerji sektörleri açısından kritik bir öneme sahip. Çin’in uyguladığı ihracat kısıtlamaları, küresel çip üretiminde de ciddi sorunlara yol açabileceği tahmin ediliyor.
Bu arada Çin, Trump yönetiminin uyguladığı ek gümrük tarifelerine karşı geri adım atmayacağını ve haklarını korumak adına kararlı önlemler alacağını vurguladı.
“NADİR METALLER ÇİN İÇİN ÖNEMLİ BİR KOZ NİTELİĞİ TAŞIYOR”
Asya Piyasaları Uzmanı Süleyman Mete Özbalaban, AA muhabirine yaptığı açıklamada, nadir metallerin Çin için önemli bir avantaj sağladığını belirtti. Özbalaban, Çin’in bu metalleri, ABD, Japonya ve AB ülkelerine karşı müzakerelerde bir araç olarak kullanmayı tercih ettiğini ifade etti. İhracatı tamamen durdurma arzusunun bulunmadığını, bunun yerine sınırlamalar getirmeyi tercih ettiğini kaydetti.
“RUSYA VE HİNDİSTAN HARİÇ…”
Özbalaban, özellikle ABD ve Japonya’nın nadir metaller konusunda alternatif kaynaklar araştırdıklarını aktardı. Çin’in nadir metallerin üretimindeki payının büyük bir yüzdede olduğunu vurgulayan Özbalaban, ticaret savaşlarında bu konunun bir silah olarak kullanılmaya başlandığını belirtti. 2018 yılından bu yana süregelen ticaret savaşları, bu durumun daha da belirgin hale gelmesine neden oldu. ABD’nin yarı iletken sektöründeki sınırlamaları genişletmesi karşısında, Çin de ihracatını durdurma gibi sert önlemlere başvurmuş durumda. Örneğin, galyum ve germanyum ihracatına getirilen kısıtlamalar, diğer metallerde de benzer uygulamalara yol açtı.
“ABD BAĞIMLILIĞINI AZALTMAYA BAŞLADI”
Trump yönetiminin Çin’e uygulayacağı ek vergilerin, nadir metaller alanındaki kısıtlamaların ABD dışındaki ülkeleri de kapsamasına yönelik bir strateji geliştirebileceğini ifade eden Özbalaban, ABD’nin halihazırda galyum, germanyum ve grafitte Çin’e olan bağımlılığını azaltmaya yönelik adımlar attığını açıkladı. 2023 yılı itibarıyla ABD’nin bu metallere olan bağımlılığının, 2024 yılındaki tahminlerle kıyaslandığında belirgin bir azalma göstermesi bekleniyor.
