Antalya’nın Akseki ilçesinde, yüzyıllar boyunca süregelen geleneksel sedir katran yağı üretim geleneği devam ettiriliyor.
Kuyucak Mahallesi’nin sakinleri, sedir katranı üretimi için 2500 rakımlı dağlarda yoğun olarak bulunan sedir ağaçlarının kuruyan köklerini titizlikle topraktan çıkarmaktadır.
Kökler, zorlu bir yolculuğun ardından sırtlarda veya yük hayvanlarıyla yerleşim alanlarına taşındıktan sonra küçük çıralar haline getirilmektedir.
Daha sonra, toprakta açılan kuyulara simetrik bir biçimde dizilen çıralar, ağaç dallarıyla kapatılıyor ve hava almasını engellemek için tekrar çamurla kaplanıyor.
Ateş nöbeti başlıyor
Kuyunun yalnızca bir yüzü açık bırakılırken, o kısma ateş yakılmakta. Kuyunun diğer alanlarından hava girmemesi sağlanarak ateşin dengeli ve yavaş bir şekilde yanması için bir kişi ateş nöbeti tutuyor. Bu aşamada yaklaşık üç gün boyunca her üç saatte bir kuyu kontrol ediliyor.
İşlemler tamamlandığında, kuyunun ucundaki kanaldaki sopa dikkatlice çekiliyor. Çamur kuyusunun içindeki sedir çıralarından süzülen yoğun katran yağı, yavaşça akmaya başlıyor. Yılda ortalama 70 ila 80 kilogram katran yağı üretimi gerçekleştiriliyor ve bu yağ, talep edenlere satılmakta.
Ata mirasını yaşatmaya devam ediyorlar
Sedir katranı yağı üreticisi Serpil Kaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, atalarının geçmişte bu yağı bolca ürettiğini ve kullandığını belirtti.
Atalarından miras kalan sedir katranı üretim geleneğini devam ettirdiklerini vurgulayan Kaya, “Sedir yağı burada yaygın bir şekilde kullanılıyor. Bu yağ, hayvancılıkta yararlı olmasının yanı sıra eklem ağrılarında da etkili.” ifadelerini kullandı.
Süleyman Kaya ise, atalarının imkanları kısıtlıydı ve eski yöntemlerle dağlara çıkarak yağ üretimi gerçekleştirdiğini anlattı.
Çıra kuyusu içinde çalışan Ramazan Erdoğan ise, yağ üretimi için kuyunun nasıl yapılması gerektiğini paylaştı.
Aynı zamanda çobanlık yapan Erdoğan, “Bu yağ, hayvanlarda iç parazitlere, uyuza ve arılardaki varroa hastalığına iyi geliyor. Eğer hayvanların içtiği suya damlatılırsa, daha fazla su içiyorlar.” şeklinde konuştu.
Erdoğan, gençlerin bu işten uzak durmasından dolayı, kendilerinden sonra yağ üretecek olan kişilerin olmayacağı kaygısını taşıdığını belirtti. Bunun yanı sıra, günlük emeğinin karşılığını almanın mutluluğunu yaşadıklarını ifade etti.
