ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Bloomberg News’e verdiği röportajda Suriye’deki son durumu ve ülkedeki geçiş sürecini değerlendirdi. Blinken, özellikle Suriye’deki mevcut durumun ve gitmekte olan geçiş sürecinin ayrıntılarına vurgu yaparak, bu konudaki olumlu gelişmeleri dikkatle izlediğini belirtmiştir. Özellikle HTŞ (Heyet Tahrir el-Şam) lideri Ahmed eş Şara’nın, diğer adıyla Ebu Muhammed el Culani, yaptığı açıklamalara atıfta bulunarak, ilk adımların yapıcı olduğunu kaydetti.
Blinken, HTŞ ile doğrudan iletişim içinde olduklarını ve bu örgütün Suriye’deki geçiş sürecinde atacağı yapıcı adımlara bağlı olarak terör listesinden çıkarılmasının konuşulabileceğini ifade etti. Uluslararası toplumun bu süreci desteklemesi için HTŞ’nin, mezhep temeline dayanmadan tüm Suriyelileri kapsayan bir yapı geliştirmesi gerektiğini özellikle vurguladı. Ayrıca azınlık haklarının korunması ve DEAŞ gibi terör örgütlerine yer verilmemesi gerektiğine de dikkat çekti.
Blinken, HTŞ ve diğer grupların kapsayıcı davranmaları halinde uluslararası toplumun hızlı bir şekilde desteğini sunabileceğini belirtti. Bu doğrultuda, “Eğer bu adımları atar ve uluslararası toplumun beklediği diğer kriterleri yerine getirirlerse, tanınma ve destek açısından çok olumlu bir süreci görebileceğimizi düşünüyorum.” diyerek, bu sürecin önemine değindi.
ABD’nin Suriye’deki aktörlerle doğrudan iletişim kurmanın önemine dikkat eden Blinken, “Olabildiğince açık konuşmak, dinlemek, sürecin seyrini ve nereye gitmek istediklerini anlamak önemli” dedi. Ayrıca, önümüzdeki günlerde yetkilileri Suriye’ye gönderme sürecini düşüneceklerini belirtti. ABD, 2012 yılında büyükelçiliğini kapatarak ve tüm diplomatik personelini ülkeden çekerek Suriye’den ayrıldığını hatırlatmakta fayda var.
Suriye’de 27 Kasım 2023 tarihinde rejim karşıtı silahlı gruplar ile Beşşar Esed güçleri arasında çatışmaların yoğunlaştığına dikkat çekilmektedir. Rejim karşıtı silahlı gruplar, 30 Kasım ile 7 Aralık tarihleri arasında Halep, İdlib, Hama ve Humus gibi ana şehirlerde kontrolü ele geçirdi. Bu durum, başkent Şam’a ilerlemeye çalışan grupların halkın desteğiyle birlikte 8 Aralık 2023 tarihinde rejimi tamamen çökertmesiyle sonuçlandı. Baas Partisi’nin 61 yıllık iktidarı sona ererken, rejim lideri Beşar Esed, 8 Aralık’ta kendisi ve ailesi için sığınma talep eden Rusya’ya kaçtı.
Diğer yandan, Suriye Milli Ordusu, Aralık ayında başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu kapsamında Tel Rıfat ilçe merkezini PKK/YPG terör örgütünden kurtarmayı başardı. Bu operasyon sonucunda Münbiç ilçesi de kurtarılınca, Fırat Nehri’nin batısındaki en büyük terör yuvası olarak bilinen bölge PKK/YPG’den temizlendi.
Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye’de geçici bir yönetim kuruldu. Bu yönetimde Muhammed el-Beşir, Mart 2025’e kadar geçici yönetimin başbakanı olarak görevine devam edecektir. Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği ise 14 Aralık 2023’te yeniden faaliyete geçti. Ayrıca, rejimin devrilmesinin ardından birçok Batı ülkesinden heyetler Şam’a gönderilmeye başladı. Bu gelişmeler, Suriye’nin gelecekteki siyasi yapılandırması hakkında önemli ipuçları vermektedir.
