Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Eti Maden ve MTA International’ın sorumlu madenciliği destekleyen, teknik kapasiteyi artıran ve uluslararası ortaklıklara açık modeller geliştiren kamu kuruluşları haline getirileceğini ifade etti.
Bakan Bayraktar, Turkuaz Medya Grubunun Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı himayesinde gerçekleştirdiği İstanbul Doğal Kaynaklar Zirvesi’nin “Enerji Dönüşümünde Madencilik” başlıklı Bakanlar Oturumu’na moderatörlük yaptı.
Dünyada enerji alanında büyük bir dönüşüm sürecinin yaşandığını belirten Bayraktar, bu sürecin kritik ve stratejik madenlere yönelik talebin önemli ölçüde artmasına neden olduğunu vurguladı.
Bayraktar, bu minerallerin temiz enerji teknolojilerinden batarya sistemlerine, elektrikli araçlardan dijital altyapıya ve sanayideki dönüşüme kadar pek çok alanda hayati öneme sahip olduğuna dikkat çekerek, kritik minerallerin tedarikine yönelik altyapı eksiklikleri, finansman açığı ve teknik bilgi ile iş gücündeki yetersizliklerin, bu madenlere erişimi ve sürdürülebilir bir şekilde üretim yapmayı daha da zor hale getirdiğini aktardı.
Zamanla madenciliğin yalnızca yer altındaki kaynakları çıkarmakla sınırlı kalmadığını dile getiren Bayraktar, bu alanın ekonomik güvenliğin, sanayileşme stratejilerinin ve bölgesel etkinliğin temel yapı taşlarından biri hâline geldiğini ifade etti. Buna ek olarak, kritik minerallere erişimin uluslararası ilişkilerde de belirleyici bir unsur olduğunu kaydetti.
Bayraktar, Türkiye’nin bu alandaki faaliyetlerine de değinerek, “Milli maden şirketimiz Eti Maden, dünya bor rezervlerinin önemli bir bölümünü işletmekte ve katma değerli üretimi önceliklendirmekte. Önümüzdeki dönemde nadir toprak elementlerinin işlenmesinde küresel bir aktör olma yolunda hızla ilerliyoruz. Madencilik alanındaki bir diğer aktörümüz MTA International ise madencilikte arama, teknoloji ve uluslararası işbirliklerine dayalı yeni bir yaklaşımın temsilcisidir. Bu iki şirketimiz, yalnızca maden üretimini değil aynı zamanda sorumlu madenciliği teşvik eden, teknik kapasiteyi artıran ve uluslararası ortaklıklara açık modeller geliştiren kamu kuruluşları haline getirildi.” şeklinde konuştu.
Bakan Bayraktar, oturuma ilişkin değerlendirmesinde, ülkelere ve madencilik sektörlerine yatırım çekmenin anahtarı olarak siyasi irade, istikrar, destek ve kararlılığın gerekli olduğunu belirtti. “Uluslararası işbirliği de büyük önem taşıyor. Ne kadar zengin kaynaklara veya gelişmiş sanayiye sahip olsalar da, hiçbir ülke küresel enerji dönüşümü taleplerini tek başına karşılamayacak. Bu nedenle her düzeyde güçlü bir işbirliği şart. Gereken yalnızca finansman veya sermaye değil, ayrıca kapasite geliştirme, bilgi paylaşımı ve gerçek sürdürülebilir kalkınmayı sağlayacak adil, kapsayıcı ve dayanıklı uzun vadeli ortaklıklardır.” diyerek sözlerini tamamladı.
Nijer Maden Bakanı Ousmane Abarchi ise, son yıllarda Nijer’in doğal kaynaklarından elde edilen zenginliklerin halka yansıması yönünde çaba gösterdiklerini dile getirirken, “Daha önce başka ülkelerin çıkarlarına hizmet eden doğal kaynaklar üzerinde 2 yıldır ulusal egemenliğimizi ilan ettik. MTA ile 2020’den itibaren birçok projemiz bulunuyor. Kendilerine özellikle altın arama konusunda ruhsat tanındı. Araştırmalarımızın sonuna geldik. Artık altın çıkarma aşamasına geçeceğiz. MTA ile Nijer devleti olarak bu yıl sonunda anlaşmamızı yenileeceğiz.” ifadelerini kullandı.
Madencilik alanındaki ortaklıklarını çeşitlendirdiklerini aktaran Abarchi, “Türkiye ile madencilik alanında önemli bir işbirliğimiz var. Bunu güçlendirip derinleştireceğiz. Yeni birtakım uygulamaların ülkemizde hayata geçirilmesini hedefliyoruz.” şeklinde konuştu.
Macaristan Dışişleri ve Ticaret Bakan Yardımcısı Boglarka Illes, Macaristan’ın enerji konusundaki imkanlarının kısıtlı olduğunu belirterek, bu nedenle enerji güvenliği ve sürdürülebilirliğinin son derece önemli olduğunu söyledi. Bu iki alanı güçlendirmeyi arzuladıklarını ve uluslararası işbirliği geliştirme ile bölgesel kalkınma programlarında yer almanın kritik olduğunu ifade etti. Illes, “Türkiye ile işbirliğimizin yenilenmesi, canlanması ve artması büyük önem taşıyor.” dedi.
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın Macaristan’ın enerji firması MOL ile imtiyaz sözleşmesi imzaladığını hatırlatan Illes, “Birlikte çalışarak bir ortak girişim şirketi kuracaklarına dair bir anlaşmaya vardılar. Macaristan sınırları içerisinde petrol ve maden arama çalışmaları yapılacak.” açıklamasında bulundu.
Suudi Arabistan Endüstri ve Mineral Kaynakları Bakan Yardımcısı Khalid Al Mudaifer, ülkenin ekonomik çeşitlenme hedeflerine değinerek, “2030 vizyonumuz kapsamında 2018’de başlattığımız madencilik stratejisini başarıyla uyguluyoruz.” şeklinde belirtti. Mudaifer, Suudi Arabistan’ın yalnızca petrol ve gazla kalamayacağını vurgulayarak, “2018’de 3-4 olan madencilik şirketi sayısı şu anda 132’ye ulaştı. Ulusal programla hem yurt içi hem de yurt dışı faaliyetleri destekliyoruz.” dedi.
Ülkenin jeolojik haritası için 1 milyar dolardan fazla yatırım yapıldığını kaydeden Mudaifer, “Yatırımın yüzde 5’i tamamlandı. Yatırımcı güvenini artıracak rekabetçi bir madencilik yasası hazırladık.” bilgisini paylaştı.
Mudaifer, Afrika, Orta Asya ve Türkiye’yi kapsayan bölgede yüksek madencilik potansiyeline rağmen yeterli gelişim sağlanamadığına dikkat çekerek, “Kaynakların yüzde 30’u burada bulunmasına rağmen, yatırım eksik. Tedarik zinciri güvenliği için daha fazla kaynakta ayrılmalıdır.” ifadelerini kullandı.
Somali Petrol ve Maden Kaynakları Bakanı Dahir Shire Mohamed, ülkesinin doğal kaynaklarını çıkarmaya hazırlandığını duyurdu. Mohamed, Somali’nin madencilik alanında büyük bir potansiyele sahip olduğunu vurgulayarak, doğal kaynakların aranmasına yönelik araştırmaların başladığını ve Türkiye ile bu kapsamda bir anlaşma imzalandığını belirtti.
Somali hükümetinin bu alandaki hedeflerine değinen Mohamed, “Doğal kaynaklar konusunda uzun vadeli bir vizyonumuz var. En kısa süre içinde Somali kendi kaynaklarını çıkarmaya başlayacaktır.” dedi.
Libya Sanayi ve Madenler Bakanı Ahmed Ali Ebu Heyse, Libya’da maden açısından çok zengin bölgeler bulunduğunu ve yatırım mevzuatlarının oldukça esnek ve elverişli olduğunu aktardı. Ülkelerinde çeşitli madencilik programlarının bulunduğunu ve jeolojik haritaların güncellenmiş olduğunu belirten Ebu Heyse, “Yabancı yatırımcılara ve teknoloji transferine açığız. Türkiye ve kardeş devletlerle işbirliği yapabiliriz. Yatırımcılar açısından büyük bir fırsat sunuyoruz. Libya’ya yatırım yapmak isteyen yatırımcı heyetlerini ya da teknik ekiplere seve seve ev sahipliği yapmak isteriz. Gelerek Libya’nın sunduğu fırsatları kendi gözlerinizle değerlendirmenizi bekleriz.” diye konuştu.
