Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya’nın Ukrayna ile olan gaz sevkiyatını etkileyen sözleşmeler ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Rossiya-24 kanalına verdiği röportajda, mevcut sözleşmenin yıl sonunda sona ereceği ve Ukrayna’nın bu anlaşmayı uzatmak için gerekli adımları atması gerektiğini belirtmiştir. Putin’in ifadesine göre, Ukrayna tarafında bu konuda herhangi bir çaba bulunmaması durumu dikkat çekmektedir.
Putin, Rusya’nın Ukrayna güzergahı üzerinden gaz sevk etmeye devam edebileceğini ifade ederek, “Ancak görünüşe göre, Ukrayna bu sözleşmeyi uzatmayı düşünmüyor. Ukraynalı gaz yetkilileri, Rus tarafıyla herhangi bir transit sözleşmesi uzatmayacaklarını açıkladı. Bu durum, Ukrayna tarafından bu güzergahın kapatılacağı anlamına geliyor.” şeklinde konuştu. Bunun yanı sıra, Rusya’nın, Avrupa’ya gaz sevkiyatını devam ettirebilecek alternatif güzergahlara sahip olduğunu da savundu.
Ukrayna hükümetinin, 2024 sonrası için Rus doğalgazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya akışını sağlayan sözleşmeleri uzatmayacağını bildirmesi durumu, bölgedeki gaz tedarikinin geleceği açısından önemli bir gelişmedir. 2023 verilerine göre, Ukrayna üzerinden Avrupa’ya taşınan Rus gazı miktarı, 2022 yılına göre yüzde 28,4 oranında bir azalma göstererek yalnızca 14,6 milyar metreküpe gerilemiştir. Bu veriler, Ukrayna’nın enerji politikasındaki değişimi ve Rus gazına olan bağımlılığının azalma çabasını yansıtmaktadır.
Putin’in, 5 Eylül tarihinde yaptığı açıklamada, eğer Ukrayna mevcut gaz sözleşmesini uzatmazsa, TürkAkım üzerinden gaz sevkiyatının artırılabileceğine dair ifadeleri de dikkat çekicidir. TürkAkım, Rus gazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşmasını sağlayan önemli bir projedir ve bu doğrultuda artan bir sevkiyatın söz konusu olabileceğini ortaya koymaktadır. Ancak, bu durum bölgedeki enerji dengelerini de değiştirecek potansiyele sahiptir.
Ukrayna’nın ulusal doğal gaz şirketi Naftogaz ile Rusya’nın Gazprom şirketi arasında 30 Aralık 2019 tarihinde imzalanan hükümetler arası anlaşma, 2021-2024 döneminde Ukrayna üzerinden Avrupa’ya yıllık 40 milyar metreküp gaz transitini öngörmektedir. Ancak şu anki gelişmeler, bu anlaşmanın uygulamaya konulmasının belirsizliğe girmesi ve tarafların yaklaşımının değişkenlik göstermesi nedeniyle düşündürücü hale gelmiştir.
Özetle, Putin’in açıklamaları, bölgedeki enerji dinamiklerinin değişim gösterdiğine ve Ukrayna’nın kararlılık göstermemesi durumunda Rusya’nın farklı yollar üzerinden gaz sevkiyatına devam edebileceğine işaret etmektedir. Ukrayna’nın kendi enerji bağımsızlığına yönelik stratejileri, Rus gazının kıtaya taşınmasında önemli bir engel oluştururken, aynı zamanda Rusya’nın alternatif yolları kullanması ve TürkAkım projelerinin etkinliğini artırması ihtimali, Avrupa’nın enerji güvenliği açısından dikkatle izlenmesi gereken bir durumdur. Bu süreç, gelecekte enerji tedarikinde yaşanabilecek olası krizlerin önünü açabilir ya da tam tersi bir çözüm sunabilir.
