Suriye’de 61 Yıllık Baas Rejimi Devrildi
Suriye’de 2025 yılında, 61 seneyi aşkın süredir iktidarda olan Baas rejimi devrildi. Muhaliflerin ülke genelindeki kontrolü tamamen ele geçirmesi sonucunda, rejim lideri Beşar Esad, ülkeden kaçarak Rusya’nın topraklarına sığındı. Bu ani gelişmeler, Suriye’nin geleceği açısından önemli değişiklikler getirdi.
Esad rejiminin yıkılmasının ardından, ülke genelinde pek çok dikkat çekici olay gündeme geldi. Suriye’nin kötü şöhretli gözaltı merkezlerinin açılıp, burada işkencelerin boyutlarının gözler önüne serilmesi, uluslararası insan hakları örgütlerinin tepkisini çekti. Ayrıca, ülke genelinde yapılan arama tarama faaliyetleri sırasında çok sayıda toplu mezar ortaya çıkmaya başladı.
Halep’te Toplu Mezar Bulundu
Sivil Savunma ekipleri ve Halep emniyetine bağlı güçler, Halep’in Nakkarin köyünde yeni bir toplu mezar tespit etti. Bu mezarda, devrik rejim tarafından öldürüldüğü düşünülen sivillere ait ceset kalıntıları bulundu. Bu durum, rejimin, muhalefetle olan çatışmalar sırasında ne denli vahim bir duruma yol açtığını gözler önüne serdi.
Suriye Haber Ajansı (SANA), 29 Aralık 2025 tarihinde Humus ilinin Hola bölgesi civarında da, Esad rejimi tarafından öldürülen sivillere ait olduğu düşünülen bir başka toplu mezarın tespit edildiğini duyurdu. Bu gelişmeler, ülkede henüz ortaya çıkarılmamış daha birçok toplu mezarın olabileceğini akıllara getiriyor. Toplu mezarlarda bulunan cesetlerin çıkarılması ve kayıp kişilerin akıbetinin öğrenilmesi, uluslararası insan hakları kuruluşları tarafından yapılan çalışmaların ana hedefleri arasında yer alıyor.
Raporlar, Vahşeti Ortaya Çıkarıyor
Uluslararası Af Örgütü tarafından 2017 yılında hazırlanan bir raporda, Şam’ın bazı bölgelerinde toplu mezarlar olduğuna dair bilgilere yer verildi. Rapor, 2009, 2014 ve 2015 yıllarına ait uydu görüntüleri ile Şam’daki Sednaya Hapishanesi’nin iki eski çalışanının anlatımlarını içeriyor. Sednaya Hapishanesi’nde 2011 yılından bu yana yaşanan işkenceler ve sivil nüfusa yönelik sistematik saldırılar, bu belgelerde ortaya konulmuş durumda.
Raporda, bu hapiste öldürülen insanların cesetlerinin kamyonlarla toplu mezarlara gömüldüğü belirtiliyor. İç savaşın başladığı 2011 yılından bu yana, Suriye’de 100 binden fazla kişinin kaybolduğu ifade ediliyor. Suriye İnsan Hakları Ağı’nın (SNHR) Ağustos 2023 verilerine göre, devrik rejim güçlerince 136 binden fazla kişinin alıkonulduğu ve Mart 2011 tarihinden itibaren işkence nedeniyle ölenlerin 15 binden fazlasının kimliklerinin tespit edildiği kimseyi sevindirmiyor.
Toplu İnfazlar Gerçekleştirilmiş
Aynı zamanda, Şam’ın Tadamon Mahallesi’nde en az 41 sivilin rejim güçleri tarafından topluca infaz edildiği yönündeki bilgiler, Nisan 2022’de ortaya çıkan görüntülerle kanıtlandı. Görgü tanıklarının ifadelerine göre, rejim unsurları bu dönemde, gruplar halinde getirdikleri sivilleri öldürerek ya çukurlara gömdüler ya da cesetleri yakmak suretiyle yok etmeye çalıştılar.
Bütün bu olaylar, Baas rejiminin dev
