Biruni Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Dr. Uğur Çekmez, son yıllarda hızlı bir gelişim gösteren yapay zeka tabanlı DeepFake teknolojisinin, sosyal medya üzerinden gerçekleştirilen dijital dolandırıcılık faaliyetlerinde önemli bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
Üniversiteden yapılan açıklamada, Çekmez’in tehlikeli bir şekilde yaygınlaşan DeepFake teknolojisine karşı yaptığı uyarılar öne çıkarıldı.
Çekmez, “DeepFake” teknolojisinin geldiği aşamada gerçek ile sahte arasındaki çizginin giderek belirsizleştiğine dikkat çekerek, artık bu teknolojinin anlık ve son derece gerçekçi sonuçlar üretebildiğini vurguladı.
Daha önce saatler süren işlemlerin, gelişmiş yapay zeka motorları sayesinde artık saniyeler içinde gerçekleştirilebildiğini belirten Çekmez, bunun teknolojinin herkes için ciddi bir tehdit haline gelmesine yol açtığını ifade etti.
Sahte içeriklerin tespitinin gün geçtikçe daha zor hale geldiğini dile getiren Çekmez, şu sözleri kaydetti:
“Sosyal medya üzerindeki eğlencelik içerikler, bazı hatalara sahip olduğu için tespit edilebilir. Ancak bu modellerin parametreleri üzerinde oynanıp belirli hedeflere yönelik verilerle yeniden eğitilmesi durumunda, ortaya çıkan içeriği sıradan bir kullanıcının gerçeğinden ayırt etmesi neredeyse imkansız hale geliyor. Klasik ipuçları artık etkili değil çünkü yapay zeka bu hataları düzeltmeyi öğreniyor. 2025 testlerinde popüler tespit araçlarının yeni nesil sahte videolar karşısında başarısız kaldığına tanık oluyoruz. Dolayısıyla, eğer bir içerik size en ufak bir şüphe veriyorsa, muhtemelen sahtedir.”
Teknoloji yeterli değil, eleştirel düşünce şart
Çekmez, tespit teknolojilerinin, DeepFake üreten yapay zekayla sürekli bir yarış halinde olduğunu ve sıklıkla bir adım geride kaldığını kaydetti.
Teknolojik çözümlerin tek başına yeterli olmadığını vurgulayan Çekmez, “Tespit sistemlerinin de antivirüs programları gibi sürekli güncellenen ve kendini eğitebilen bir yapıya dönüşmesi gerekiyor. Daha nitelikli yöntemler geliştirilene kadar en etkili çözüm, eleştirel düşünmeyi ve dijital okuryazarlığı artırmaktır.” dedi.
Yapay zekayla üretilen içeriklerin sosyal medyada daha hızlı yayıldığını belirten Çekmez, sosyal medya platformlarının AB Yapay Zeka Yasası gibi düzenlemelerle yapay zeka içeriklerini etiketleme yoluna gittiğini ifade etti.
Bazı sosyal medya platformlarının, geçen yıldan bu yana yüklenen yapay içerikleri otomatik olarak “AI-generated” etiketiyle işaretlediğini belirten Çekmez, denetim mekanizmalarının, üretilen içeriğin hızına karşı çoğu zaman yetersiz kaldığını sözlerine ekledi.
DeepFake dolandırıcılıkları artıyor
Çekmez, DeepFake teknolojisinin en büyük tehditlerinden birinin dolandırıcılık olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:
“2024 yılında bir finans çalışanının video konferans sırasında yöneticisini taklit eden bir DeepFake’e 25 milyon dolar kaptırması, tehlikenin boyutunu gözler önüne seriyor. Hatta 2025 yılında ses tabanlı DeepFake dolandırıcılıklarının görsel sahtekarlıkları geride bıraktığı bildirildi. Görüntülü ve sesli görüşmeler artık yalnızca bir kanıt niteliği taşımıyor. Tehlike, teknolojiye ayak uyduramayanlar için giderek artıyor.”
Sadece görüntünün değil, sesin de kolayca kopyalanabileceğini belirten Çekmez, “Ses kopyalama, görsel DeepFake teknolojisinden daha basit ve yaygın bir tehdit. Yakınlarınızın sesini taklit eden dolandırıcılar tarafından kullanılan ‘sanal kaçırılma’ veya ‘acil para lazım’ senaryoları oldukça yaygın hale geldi. Tanıdık bir sesin sizden beklenmedik bir istekte bulunması durumunda, bunu şüpheyle karşılamak artık bir zorunluluk.” ifadelerini kullandı.
Piyasada birçok kaliteli açık kaynak model bulunduğunu belirten Çekmez, bunların yasaklanmasının pratik olarak mümkün olmadığını vurguladı.
Çekmez, “Avrupa Birliği’nin bu konudaki katı regülasyon denemeleri dünya genelinde tam karşılık bulmadığı gibi, AB’nin teknolojik gelişimini yavaşlatma riski de taşıyor. Çözüm, yasaklamaktan ziyade kötüye kullanımlarına yönelik ağır ceza düzenlemeleri getirmek olabilir. Mühendislerin görevi, geliştirdikleri teknolojinin ve ürünlerin etik sınırlarını da belirlemektir. Ürünlerimize ‘dijital kimlik’ gibi güvenlik katmanları eklemek ve toplumsal etkilerini her zaman ön planda tutmak zorundayız. Gelecekte, etik unsurları kodlarına yansıtmayan mühendislerin sektörden düşme riski bulunuyor.” uyarısında bulundu.
