Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) akademisyenleri tarafından tamamen otonom ve yapay zeka destekli bir şekilde geliştirilen Broiler Sağlık Takip Robotu “BroBot”un test süreçleri başlamış bulunuyor. Bu robot, kümeslerde erken uyarı ve hastalık teşhis süreçlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır.
ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü’nde görev yapan Prof. Dr. Arda Aydın, Prof. Dr. Anıl Çay ve Prof. Dr. Habib Kocabıyık, iki yıl önce Çanakkale’nin köyleri boyunca hayvan üreticilerinin ihtiyaçlarını belirlemek amacıyla saha çalışmaları gerçekleştirmiştir.
Hastalıkların erken tespiti için gelen talepler üzerine ilk olarak tavanda hareket eden bir sistem geliştiren akademisyenler, ihtiyaçların artmasıyla TÜBİTAK destekli “BroBot”u, TEKNOPARK bünyesindeki FarmX Tarım Teknolojileri Firması çatısı altında hayata geçirmiştir.
“BroBot”, kümes içinde tamamen otonom bir şekilde 7/24 çalışarak her metrekareyi tarayabiliyor ve haritalama işlemi gerçekleştiriyor. Üzerinde bulunan sensörler sayesinde çok sayıda veriyi anlık olarak bulut veri tabanına aktararak, farklı kaynaklarda depolama imkanı sunuyor.
Eğer kümes hayvanları arasında herhangi bir sorun tespit edilirse, bu durumu anında çiftlik sahibi, veteriner veya bakıcıya bildiren “BroBot”, hastalığı tespit ettikten sonra yayılmasını önlemek amacıyla üzerindeki ilaçlama sistemiyle anında müdahale gerçekleştiriyor; ayrıca ölü tavukları kümes dışına çıkarma işlevine de sahiptir.
Piliçlerin istenilen düzeyde hareket etmelerini sağlamak için geliştirilmiş yapay zeka destekli bu robot, kümeslerde sürekli tarama yaparak sürü sağlığını korumayı hedefliyor. Ayrıca, her kümes başına 3-4 ton verim artışı sağlanması planlanıyor.
Akademisyenler, “BroBot” uygulamalarına Dümrek köyündeki tavuk üretim çiftliklerinde devam ediyor.
ÇOMÜ Rektörü Prof. Dr. Cüneyt Erenoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Ziraat Fakültesi’ndeki akademisyenlerin teknolojiyi ve yapay zekayı kullanarak etkili bir model geliştirdiklerini belirtti. Erenoğlu, robotun kümes içini modellediğini, hayvanların vücut sıcaklıklarını ölçerek riskli durumları kısa mesajla bildirdiğini ifade etti. Aynı zamanda, robotun insan müdahalesi olmadan ölü hayvanları ortamdan uzaklaştırma yeteneğine de sahip olduğunu vurguladı.
Üniversite olarak birinci önceliklerinin bilimi sahaya indirmek ve üreticilerin ihtiyaçlarına yönelik bilimsel çalışmalar gerçekleştirmek olduğunu belirten Erenoğlu, “BroBot” için şimdiden pek çok talep olduğunu aktararak, robotun üreticilere faydalı olmasını diledi.
Proje üzerinde çalışan akademisyenlerden ÇOMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Arda Aydın ise, 20-30 bin hayvanın bulunduğu bir ortamda hastalık tespit etmenin oldukça zor olduğunu, çiftçilerin çoğunlukla hayvanların vücut sıcaklıklarını elle ölçmek veya hareketsiz kalan hayvanları gözlemlemek zorunda kaldıklarını ifade etti.
Bu doğrultuda, kümesteki mikrop riskinin azaltılması amacıyla TÜBİTAK destekli “BroBot”un geliştirildiğini aktaran Aydın, “Şu an geldiğimiz aşamada BroBot’un prototipini tamamlamış durumdayız. Şu an sadece kavramsal aşamada bulunuyoruz; endüstriyel tasarım aşamasına geçmediğimiz için daha farklı bir şekil alacak. Ülkemizde örneği olmayan bir prototip ile karşı karşıyayız ve yurt dışındaki rakiplerden ayıran özelliklerimiz mevcut.” dedi.
Aydın, “BroBot’un, kümes içinde sorun tespit ettiği bölgelere anında dezenfeksiyon uygulayarak hastalığın yayılmasını engellediğini” de ekledi.
Kümes denemelerinin sürmekte olduğunu belirten Aydın, önce tavuksuz ortamlarda yapılan testlerin ardından tavuklu ortamlarda denemelere geçildiğini söyledi. “BroBot ile ilgili çeşitli hedeflerimiz var. Literatürde bir piliçin günde 4 gram kilo alabileceği bilgisi mevcut. Bunu ispatlamak istiyoruz. Bu, 20 binlik bir tesiste yaklaşık 3-4 ton ekstra et demek.” dedi.
Aydın, Avrupa Birliği ülkelerine beyaz et ihracatı konusuna da değinerek, “Her yıl ülkemize gelip denetleme yapıyorlar ve çeşitli gerekçeler sunuyorlar. Bu gerekçeler arasında hayvanların sağlık takvimlerinin yeterli olmadığı da var. Geliştirdiğimiz robot sayesinde, ülke çapında hastalıkların erken tespiti olacak ve ilaç kullanımı azalacak; bu da birçok sorunun ortadan kalkmasını sağlayacak. 600 milyon dolarlık bir ihracat kapısına ulaşabileceğiz.” şeklinde konuştu.
Üretici Yakup Takım, “BroBot’un, bakıcıların gözünden kaçan hasta tavukları tespit edebilmesi, hastalığın yayılmasını engelleyecek. Bu da ölümlerin azalmasıyla ekonomik anlamda fayda sağlayacak.” diyerek robotun işlerini kolaylaştıracağına dikkat çekti.
