ABD Başkanı Joe Biden, 25 Ekim 2024 tarihinde Arizona eyaletinin Phoenix kentindeki Gila Crossing adlı tarihi okulda önemli bir konuşma yaptı. Bu konuşma, ABD tarihindeki yerli çocukların asimilasyonuna dair bir bağlamda gerçekleşti. Biden, burada yaptığı konuşmada, “Yaptıklarımız için ABD Başkanı olarak resmen özür diliyorum. Bunun çoktan zamanı gelmişti.” diyerek yıllar boyunca yatılı okullara gönderilmiş on binlerce Amerikan yerlisi çocuğun yaşadığı travmalar için ilk kez bir özür dileme eyleminde bulundu. Bu tarihi an, Biden’ın yaptığı açıklamalarla birlikte, Amerikan yerli halkına yönelik özür dileyen ilk başkan olmasıyla kayda geçti.
Biden’a, ABD İçişleri Bakanı Deb Haaland da eşlik etti. Kendisi, New Mexico’daki Pueblo of Laguna kabilesinin bir üyesi olarak, geçmişte dedesi ve büyük dedesi de bu tür yatılı okullara gönderilmişti. Haaland, bu özürün Amerikan yerlileri için çok kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Federal hükümetimizin bu konuda başarısız olduğunu biliyoruz. Dilimizi, geleneklerimizi ve yaşam tarzlarımızı bozma konusunda başarısız oldu, bizi yok etme konusunda başarısız oldu çünkü biz sebat edip direndik.” ifadelerini kullandı. Haaland’ın sözleri, yerli toplulukların geçmişte yaşadığı zorlukları ve hâlâ bu süreçten etkilendiklerini gözler önüne serdi.
Törende yer alan bir diğer önemli isim ise Deborah Parker’dı. Tulalip Kabilesi vatandaşı ve Ulusal Amerikan Yerlileri Yatılı Okul İyileştirme Koalisyonu’nun Başkanı olan Parker, Gila Crossing okulunun tarihine işaret ederek, “Bu okullar, dil ve kültür kaybına, çocukların ailelerinden ayrılmasına yol açan asimilasyon ve kültürel soykırım araçlarıydı.” sözleriyle bu dönemin travmalarını bir kez daha hatırlattı. Bu açıklama, Yerlilerin yaşadığı kültürel ve kimliksel kayıpların altını çizerek, pek çok topluluğun hafızasında hâlâ taze olan bu sorunları sorguladı.
Bu olayların arka planında, ABD İçişleri Bakanlığı’nın kısa süre önce yayımladığı bir rapor yer alıyor. Söz konusu raporda, yerli çocuklarının eğitim aldığı yatılı okullarda en az 973 çocuğun kötü muamele ve olumsuz koşullar nedeniyle hayatını kaybettiği belirtildi. Ayrıca, birçok çocuğun fiziksel, cinsel ve duygusal şiddete maruz kaldığı, bunun yanı sıra hayatını kaybeden çocukların gömüldüğü 74 toplu mezar olduğu kaydedildi. Bu durum, geçmişte yaşananların ağırlığını bir kez daha gözler önüne serdi.
ABD hükümeti, 1819’dan 1969’a kadar 37 eyalette 400’den fazla federal Amerikan yerlisi yatılı okulunu yönetmiş ya da bu okullar için finansman sağlamıştır. Kızılderili Medeniyeti Yasası’nın çıkarılması ile birlikte, ABD genelinde Kızılderili yatılı okulları kurmak ve desteklemek adına yasalar getirilmiştir. Ne yazık ki, 1996 yılına kadar Kızılderili çocuklar, bu yatılı okullara asimilasyon amaçlı olarak zorla gönderilmiştir. Ayrıca, ABD ve Kanada’da, yerli halkın çocuklarının devlet tarafından finanse edilen Hristiyan okullarına gitmeleri zorunlu hale getirilmiş, bu süreçte çocuklara zorla Hristiyanlık öğretilmiş ve kendi dillerini konuşmalarına izin verilmemiştir.
Biden’ın özür açıklaması, geçmişteki bu travmaların ve kayıpların ciddiyetinin kabul edilmesi açısından kritik bir gelişme olarak öne çıkmaktadır. Bugünkü yerli topluluklar için bu durum, belki de geçmişle yüzleşmenin ve adaletin sağlanması adına atılan önemli bir adımdır.
