Berlin’de Tarihi Dönemeç: Avrupa Öncülüğündeki Çok Uluslu Güç, Ukrayna İçin Masada
Dünya siyasetinin kalbi, son 24 saatte Almanya‘nın başkenti Berlin‘de attı. Küresel güvenlik mimarisinin yeniden şekillendiği bu kritik günlerde, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky, savaşın seyrini değiştirebilecek ve kıta Avrupası’nın savunma doktrinini kökten sarsabilecek bir zirve için Berlin‘e çıkarma yaptı. Diplomatik kulislerde uzun süredir fısıltı halinde konuşulan senaryolar, bu zirveyle birlikte somut bir teklif olarak masaya yatırıldı. Berlin, sadece bir toplantıya ev sahipliği yapmakla kalmadı; aynı zamanda Batı ittifakının Ukrayna konusundaki kararlılığının test edildiği bir arenaya dönüştü.
Zirvenin zamanlaması ve katılımcı profili, konunun ciddiyetini gözler önüne seriyor. Toplantı, sadece rutin bir istişare değil, aksine Avrupa‘nın kendi güvenlik şemsiyesini oluşturma yolunda attığı en cüretkar adımlardan biri olarak tarihe geçmeye aday. Vladimir Zelensky‘nin ısrarlı diplomasi trafiği ve Batılı müttefiklerinden talep ettiği somut güvenlik garantileri, nihayet Berlin‘de yankı bulmuş görünüyor.
Diplomasi Devleri ve Zirvenin Ağırlık Merkezi
Berlin‘deki bu yüksek profilli buluşma, Batı bloğunun en etkili aktörlerini aynı çatı altında birleştirdi. Zirveye, ev sahibi Avrupalı liderlerin yanı sıra, transatlantik ittifakın diğer yakasını temsilen üst düzey ABD’li temsilciler de katılım sağladı. Bu durum, alınacak kararların sadece Avrupa kıtasını değil, Washington‘dan Brüksel‘e uzanan geniş bir hattı bağlayıcılığı olduğunu kanıtlar nitelikteydi.
Toplantının en dikkat çekici figürlerinden biri şüphesiz NATO Genel Sekreteri idi. NATO‘nun kurumsal varlığının en üst düzeyde temsil edilmesi, görüşülen konuların İttifak’ın 5. Madde kapsamındaki kolektif savunma prensipleriyle ne denli iç içe geçtiğini gösteriyor. Ayrıca, Avrupa Birliği liderlerinin de tam kadroya yakın bir katılımla masada yer alması, AB‘nin “ekonomik dev” kimliğinin yanına “askeri ve stratejik bir güç” kimliğini de ekleme arzusunu perçinledi. Vladimir Zelensky, bu devler liginde, ülkesinin bekası için hayati önem taşıyan argümanlarını sunarken, karşısında kararlı ancak temkinli bir blok buldu. Görüşmelerin ardından yapılan ortak açıklamalar, kapalı kapılar ardında hararetli ve sonuç odaklı pazarlıkların döndüğünü doğruluyor.
Güvenlik Garantilerinde Yeni Bir Boyut: Çok Uluslu Güç
Zirvenin ardından Avrupalı liderler tarafından yapılan ortak açıklama, uluslararası basında “bomba etkisi” yarattı. Açıklamanın satır aralarında gizlenen en kritik detay, Ukrayna‘ya sağlanacak güvenlik garantileri kapsamında, Avrupa öncülüğünde çok uluslu bir güç kurulması önerisi oldu. Bu teklif, bugüne kadar yapılan silah yardımları, ekonomik destek paketleri veya istihbarat paylaşımlarının çok ötesine geçen bir taahhüdü işaret ediyor.
Önerilen çok uluslu güç, Ukrayna topraklarında fiili bir varlık gösterme potansiyeli taşıması bakımından devrim niteliğinde. Bu gücün yapısı, komuta kademesi ve angajman kuralları henüz netleşmemiş olsa da, “Avrupa öncülüğünde” ifadesi, ABD‘nin lojistik ve istihbari destek verirken, sahadaki asıl sorumluluğu Avrupa devletlerinin üstleneceği bir modeli akıllara getiriyor. Bu durum, İkinci Dünya Savaşı‘ndan bu yana Avrupa‘nın kendi kıtasındaki bir çatışmaya en doğrudan müdahale girişimi olarak yorumlanabilir. Vladimir Zelensky‘nin uzun süredir talep ettiği “gökyüzünü kapatma” veya “sahada müttefik askeri görme” isteği, tam olarak karşılanmasa da, bu çok uluslu güç önerisiyle birlikte Kiev yönetimi, aradığı uluslararası kalkanın ilk somut taslağına kavuşmuş oldu. Teklifin temel hedefi ise çok net: Ukrayna‘nın güvenliğine yönelik uluslararası desteği, söylemden eyleme, lojistikten fiziksel korumaya evirmek.
Jeopolitik Dengeler ve Rusya Faktörü
Bu cesur öneri, şüphesiz ki Moskova hattında sismik dalgalanmalara yol açacaktır. Avrupa öncülüğünde kurulacak bir askeri gücün varlığı, savaşın denklemini kökünden değiştirebilir. Bugüne kadar “vekalet savaşı” söylemi üzerinden Batı’yı eleştiren Rusya, karşısında organize ve meşruiyeti Avrupa Birliği ile NATO üyeleri tarafından desteklenen bir askeri yapı bulabilir. Bu durum, çatışmanın boyutunu genişletme riski taşısa da, Batılı liderlerin bu riski göze alarak Ukrayna‘nın egemenliğini koruma konusunda ne kadar ileri gidebileceklerini gösteriyor.
Özellikle ABD’li temsilcilerin de bu masada olması ve öneriye zımni veya açık destek vermesi, Batı’nın Rusya‘ya karşı “tek ses” olma stratejisini koruduğunu gösteriyor. Ancak burada asıl dönüm noktası, Avrupa‘nın “stratejik özerklik” arayışında attığı adım. Avrupa Birliği liderleri, kendi güvenliklerini sağlamak için ABD‘ye olan bağımlılığı azaltma tartışmalarının gölgesinde, Ukrayna krizini bir kaldıraç olarak kullanarak kendi savunma mekanizmalarını test etme şansı buluyor. Kurulması planlanan çok uluslu güç, gelecekte kurulması muhtemel bir “Avrupa Ordusu”nun da prototipi niteliğinde olabilir.
Kiev İçin Bir Dönüm Noktası ve Gelecek Senaryoları
Vladimir Zelensky için Berlin zirvesi, diplomatik bir zafer olarak nitelendirilebilir. Ülkesinin yıkıma uğradığı bir dönemde, sadece silah yardımı değil, kurumsal ve askeri bir güvenlik garantisi koparmayı başarmak, Kiev yönetiminin elini güçlendirecektir. Ancak sürecin zorlukları asıl şimdi başlıyor. Bu çok uluslu güç önerisinin kağıt üzerinden sahaya inmesi, NATO içindeki farklı görüşlerin (özellikle Macaristan veya Türkiye gibi üyelerin tavırları) ve Avrupa Birliği bünyesindeki hukuki prosedürlerin aşılmasına bağlı.
Önümüzdeki günlerde, bu gücün hangi ülkelerden oluşacağı, asker sayısının ne olacağı (5.000 mi, 50.000 mi?) ve görev tanımının sadece barış gücü mü yoksa caydırıcı bir muharip güç mü olacağı soruları gündemi meşgul edecek. Kesin olan tek bir şey var: Berlin‘deki bu toplantı ve ardından gelen çok uluslu güç teklifi, Ukrayna savaşında yeni bir sayfa açtı. Artık mesele sadece Ukrayna‘nın savunması değil, Avrupa‘nın kendi geleceğini nasıl inşa edeceği meselesidir. Tarih, bu kararın sonuçlarını önümüzdeki yıllarda çok daha net bir şekilde yazacak gibi görünüyor.
Haber : Kerem BATU
