Sırbistan’ın başkenti Belgrad, 1 Ocak 2025’ten itibaren toplu taşıma hizmetlerini ücretsiz hale getirmiştir. Bu karar, Belgrad Belediye Başkanı Aleksandar Sapic tarafından 30 Aralık 2024 tarihinde kabul edildi ve aynı gün resmi gazetede yayınlandı. Böylece, başkent sakinleri ve ziyaretçiler, ifade edilen tarihten itibaren kentin toplu taşıma araçlarından ücretsiz yararlanma imkanına sahip oldu.
Belgrad, yaklaşık 1.7 milyon nüfusu ile Avrupa’da toplu taşımanın ücretsiz olduğu ve nüfusu 500 binin üzerinde olan tek şehir olma özelliği taşımaktadır. Bu uygulamanın, başkentteki trafik yoğunluğunu azaltma amacı güdüldüğü belirtilmektedir. Ücretsiz toplu taşıma hizmeti, aynı zamanda sosyal bir tedbir olarak da değerlendirilmektedir.
Bu yeni düzenlemenin yanı sıra, toplu taşıma araçlarının hareket saatlerinin sabit tutulmasına yönelik uygulamaya da son verilmiştir. Şehir yöneticileri, bu karar çerçevesinde, toplu taşıma araçlarının seferlerinin dinamik bir şekilde belirlendiğini ve şoförlerin yolculuk ihtiyaçlarına göre aldıkları sinyal doğrultusunda hareket ettiklerini ifade ettiler. Dinamik sefer tarifesi uygulaması sayesinde, otobüslerin boş geçiş yapmasının ve sefer çizelgesine yetişmek için bazı durakları atlayarak ilerlemelerinin önüne geçileceği öngörülmektedir.
Belgrad Belediye Başkanı Aleksandar Sapic, yeni uygulamanın şehir ekonomisine verdiği maliyet hakkında kesin bir bilgiye sahip olmadıklarını belirtti. Ancak, yıllık 250 milyon euro tutarında bir sübvansiyon bütçesi ayrıldığını ve bu yeni uygulama ile birlikte buna birkaç on milyon euro daha eklenmesini beklediklerini ifade etti. Sapic, geçmişte bilet satışlarından elde edilen gelirin toplu taşıma masraflarının yaklaşık yüzde 15’ini karşıladığına dikkat çekti.
Başkan Sapic, “Artık aylık ya da yıllık kartlar ile indirimli biletler olmayacak. Belgrad, Avrupa’da 500 binin üzerinde nüfusu olan ve ücretsiz toplu taşıma hizmeti sunan tek şehir olacak. Tallin gibi 450 bin nüfuslu örnekler var ve Fransa’da da bazı örnekler mevcut; fakat bunlar genellikle 200 ya da 300 bin nüfusa sahip daha küçük şehirlerdir” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Sonuç olarak, Belgrad’ın toplu taşıma sistemi yaptığı bu köklü değişimle hem sosyal yardımlara katkı sağlayacak hem de trafikteki yoğunluğu azaltmayı hedeflemektedir. Ücretsiz toplu taşıma uygulaması, diğer Avrupa şehirlerine de ilham verecek bir örnek teşkil edebilir.
