Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), 21 Kasım 2023 tarihinde yaptığı açıklama ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan ötürü tutuklama emri çıkardı. Bu karar, Avrupa kamuoyunda geniş yankı uyandırmış ve birçok ülke bu tutuklama emrine uyacaklarını kamuoyuna duyurmuştur.
Özellikle İrlanda, Belçika, Fransa, Slovenya, Danimarka, Hollanda, Finlandiya, İsveç, Portekiz, İspanya, Norveç ve Lihtenştayn gibi birçok Avrupa ülkesi, bu mahkeme kararına saygı gösterileceğini ve tutuklama emirlerinin uygulanacağını açıklamıştır. Örneğin, İrlanda Başbakanı Simon Harris, “İrlanda, UCM’nin rolüne saygı duymaktadır ve mahkemenin çalışmalarını destekleyecektir” dedi.
Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp da Netanyahu’nun Hollanda’ya geldiğinde tutuklanacağına dair açıklama yaparak, “Hollanda, UCM’nin Roma Statüsü’ne uymalıdır,” şeklinde konuştu. Belçika Başbakan Yardımcısı Petra De Sutter ise Avrupa’nın bu karara uyum göstermesi gerektiğini, ekonomik yaptırımlar uygulanması ve İsrail ile ortaklık anlaşmasının askıya alınması gerektiğini vurguladı.
Borrell, “Bu, siyasi bir karar değil, bir mahkeme kararıdır. Üye ülkelere düşen, bu karara uymaktır,” diyerek kararın yasal bağlayıcılığına dikkat çekti.
Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot, Fransa’nın uluslararası hukuku uygulayacağına dair güvence vererek, “Netanyahu, Fransa’ya gelirse tutuklanacak mı?” sorusuna “Fransa her zaman uluslararası hukuku uygulayacak” diye yanıtladı. İngiltere Başbakanlık Ofisi Sözcüsü ise konuyu yorumlamaktan kaçındı ancak yasal yükümlülüklerin yerine getirileceği belirtildi.
İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, bu kararın yanlış olduğunu düşünse de UCM’ye taraf olduklarından dolayı tutuklamak zorunda kalacaklarını ifade etti. İtalya Dışişleri Bakanı Antonio Tajani ise UCM’nin rolünü hatırlatarak, bu tür durumları değerlendireceklerini belirtti.
Norveç de UCM’nin tutuklama emirlerine saygı duyduklarını bildirdi. Bu bağlamda, Dışişleri Bakanı Espen Barth Eide, “UCM, ciddi suçlar için hesap verilmesini güvence altına almakta hayati bir rol oynamaktadır,” açıklamasında bulundu. İsveç Dışişleri Bakanı Maria Malmer Stenergard durumu ilgili kolluk kuvvetlerinin değerlendireceğini bildirdi.
Litvanya Dışişleri Bakanlığı, mahkeme kararlarının üye ülkeleri bağlayıcı olduğunu vurgularken Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna, UCM’nin tutuklama emirlerine saygı duyulması gerektiğini ifade etti. Çekya ise UCM’yi bir hukuk devleti olarak nitelendirip, uluslararası yasal taahhütlere bağlı kalacaklarını belirtmiştir.
Almanya’nın Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, tutuklama kararının ülkesinde uygulanmasının ne anlama geldiğini inceleme aşamasında olduklarını belirtse de Hükümet Sözcüsü Steffen Hebestreit, Almanya’da tutuklama olasılığının düşük olduğunu ifade etti.
UCM’nin bu tutuklama emirleri, mahkemenin kurucu anlaşması olan Roma Statüsü’nün 86. ve 87. maddeleri gereğince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunmaktadır. Bununla birlikte, söz konusu şahısların UCM’ye taraf olan bir ülkeye
