Saygıdeğer Katılımcılar,
Değerli Basın Mensupları,
Kıymetli Misafirler,
• Ülkemizin, 13 Nisan 2025 – 13 Ekim 2025 tarihleri arasında gerçekleşecek olan EXPO 2025 Osaka’ya katılımına ilişkin gerçekleştireceğimiz bu tanıtım toplantımıza hoş geldiniz diyor, sizleri şahsım ve Ticaret Bakanlığımız adına saygıyla selamlıyorum.
• Toplantımız vesilesiyle, ülkemizin EXPO’ya katılımının heyecanını sizlerle paylaşmaktan ve Türkiye olarak nasıl bir yol izlediğimizi, hangi fikir ve felsefeler üzerine standımızı inşa ettiğimizi sizlerle paylaşacak olmaktan büyük memnuniyet duyuyorum.
Türkiye Ekonomisi Misafirler,
• Türkiyemız; tarihi, kültürü, coğrafyası ile dünya kültür mirasına sunduğu eşsiz katkıların yanı sıra son dönemde ekonomik büyüme, ihracat, siyasi ve ticari diplomasi alanındaki başarıları ile bölgesel bir güç haline dönüşmüş ve dünyada söz sahibi ülkelerden biri olmuştur.
• Bu bağlamda, son yıllarda küresel ekonomide gerçekleşen tüm olumsuz koşullara rağmen Türkiye ekonomisi üretmeye, istihdam sağlamaya ve Türk mallarını dünyanın dört bir yanına ihraç etmeye devam etmiştir.
• 2002 yılında 238 milyar dolar olan cari fiyatlarla GSYH, 2023 yılında ilk kez 1 trilyon dolar eşiğini aşmıştır. 2024 yılında ise, 1 trilyon 322 milyar dolar’a yükselerek tüm zamanların milli gelir rekorunu yenilemiştir. (Böylelikle cari fiyatlarla GSYH, 2002 yılındaki 238 milyar dolar seviyesinden 2024 yılında 5,6 katına çıkarak 1 trilyon 322 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.)
• Kişi başına düşen GSYH 2002 yılında 3 bin 608 dolar iken, 2024 yılında bir önceki yıla göre %16,8 artarak, tüm zamanların rekoru olan 15 bin 463 dolar’a yükselmiştir.
• Türkiye ekonomisi, 2024 yılının ilk çeyreğinde %5,4, ikinci çeyreğinde %2,4, üçüncü çeyreğinde %2,2 ve dördüncü çeyreğinde %3,0 büyüyerek 2024 yıl genelinde %3,2 oranında büyümüştür.
• Bu büyüme oranıyla ülkemiz, verisi açıklanan ülkeler arasında OECD’de 4’üncü, AB ile karşılaştırıldığında 5’inci, G20’de 6’ncı sırada yer almaktadır.
• Büyümede izlenen bu başarı, istihdam rakamlarımıza da yansımaktadır. 2024 yılında istihdamımız tarihi rekor düzeylerde seyrederken, istihdam oranı ortalama %49,5 (OVP: 49,4) ile 2005’te başlayan serinin en yüksek seviyesinde gerçekleşmiştir.
İhracat Stratejilerimiz
Değerli Misafirler,
• Bu başarılara ulaşmak ve başarılarımızı daim kılmak için yoğun bir şekilde çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
• Bu çerçevede, “Uzak Ülkeler Stratejisi” ve “İslam İşbirliği Teşkilatı Üyeleri ile İhracatı Geliştirme Stratejisi”, “Afrika Ülkeleri ile Ticari ve Ekonomik İlişkilerin Geliştirilmesi Stratejisi” doğrultusunda Türk ürünlerinin tanınırlığını artırmak, pazar payımızı genişletmek ve ihracatçılarımızın etkinliğini güçlendirmek için çalışmalarımıza devam ediyoruz.
• Ticaret Bakanlığımızca, Körfez İşbirliği Konseyi, Türk Devletleri Teşkilatı, EİT, İslam İşbirliği Teşkilatı-İSEDAK, D-8 ve ASEAN gibi bölgesel iş birliği platformlarıyla ticaret diplomasisi alanında etkin ve çok yönlü çalışmalar yürütülmektedir.
• Ayrıca, Türkiye ile Avrupa Birliği arasında yürürlükte olan Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik süreç de ülkemizin dış ticaret politikaları açısından öncelikli konular arasında yer almaktadır.
• Bu kapsamda, Gümrük Birliği’nin mevcut koşullara uygun şekilde modernize edilmesi için gerekli teknik ve diplomatik çalışmalara kesintisiz devam ediyoruz.
Türkiye’nin Küresel Mal İhracatından Aldığı Pay
• Bu doğrultuda, 2002 yılında küresel mal ihracatından aldığımız pay %0,55 iken, 2021 yılında ilk defa %1 seviyesini aşmış olup, 2022 yılında %1,02’ye ve 2023 yılında %1,08’e yükselerek rekorunu yenilemiştir.
• Söz konusu payımız, 2024 yılında ise üçüncü çeyrek itibarıyla yıllıklandırılmış olarak %1,08 olarak gerçekleşmiştir.
• Türkiye’nin Küresel Uluslararası Doğrudan Yatırımlardaki payı 1990 yılında %0,33 seviyelerinde iken, 2023 yılına geldiğimizde %0,78 seviyelerine yükselmiştir. 2028 yılında bu oranı %1,5’e çıkarmayı hedefliyoruz.
• Bu çerçevede, 775 milyar dolarlık mal ve hizmet ihracatımız ve ithalatımız ile ülkemiz çok önemli bir küresel oyuncu olduğunu dünyaya ispatlamıştır.
Cari İşlemler ve Dış Ticaret Dengesi
Değerli Misafirler,
• 2002 yılında 36,1 milyar dolar olan mal ihracatımız 7,3 katına çıkarak 2024 yılında 261,8 milyar dolar olarak gerçekleşirken, hizmetler ihracatımız 115,2 milyar dolar olmuş ve toplamda 377,1 milyar dolar’a yükselmiştir.
• Böylelikle, 1 trilyon 322 milyar dolarlık toplam milli gelirimizin yaklaşık %28,5’ine tekabül ettiği görülmektedir.
• Diğer yandan cari işlemler açığı 39,9 milyar dolardan 10 milyar dolara gerilemiş ve cari işlemler açığının GSYH içindeki payı 2023 yılında %3,5 iken, 2024 yılında 2,8 puan gerileyerek %0,8 olarak gerçekleşmiştir.
2025 Mart Ayı İtibarıyla Dış Ticaret Verileri
• Bu başarılı tablo 2025 yılında da kaldığı yerden devam etmektedir. 2025 yılı Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre ihracatımız %3,2 oranında artarak 23 milyar 385 milyon dolar, dış ticaret hacmimiz ise %2,7 oranında artarak 54 milyar 36 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
• Böylece, Mart ayında dış ticaret açığı geçen yılın aynı ayına göre %0,5 oranında azalarak 7 milyar 267 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Son 22 ayın 14’ünde o ayda geçen yılın aynı ayına göre dış ticaret açığımızı azalttık.
• 2025 yılı Ocak-Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre; ihracatımız, %2,5 oranında artarak 65 milyar 306 milyon dolar, dış ticaret hacmimiz ise %3,7 oranında artarak 153 milyar 192 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
• Yıllıklandırılmış mal ihracatımız ise Mart ayında, Cumhuriyet tarihimizin en yüksek seviyesi olan 263,4 milyar dolar’a yükselmiştir.
Türkiye’nin Uluslararası Doğrudan Yatırım Görünümü
• Türkiye’ye gelen toplam doğrudan yabancı yatırım girişi 2002 yılına kadar sadece 13,99 milyar dolar seviyesinde iken, 2002-2025 (Ocak) döneminde 275,75 milyar dolar seviyesine yükselmiştir.
• 2002 yılında ülkemize gelen uluslararası doğrudan yatırım miktarı yıllık sadece 1 milyar dolar iken, 2024 yılında ülkemize her ay yaklaşık 1 milyar dolar uluslararası doğrudan yatırım girişi olmuştur. Bu da yabancı yatırımcıların ülkemize olan güvenini ortaya koymaktadır.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın verilerine göre ülkemize gelen yabancı sermayeli şirket sayısı 2002 yılında 5 bin civarındayken bu sayı 2024 yılında 86 binin üzerine çıkmıştır.
(TARGEM tarafından yapılan bir çalışmaya göre yabancı sermayeli firma sayısı 2023 yılında 127.307 olmuştur.)
• Bu artış, Türkiye‘nin yabancı sermaye yatırımları konusunda ciddi bir ilerleme kaydettiğini ve ülkenin ekonomik cazibesinin arttığını göstermektedir.
Uluslararası Doğrudan Yatırımların Türkiye’ye Katkısı
• Cumhurbaşkanlığı Yatırım ve Finans Ofisi (YFO) tarafından yapılan bir çalışmaya göre; ülkemizde bu firmaların istihdama katkısı 2006 yılında 500.000 kişi iken (toplam içinde %7,6), 2021 yılında 1.320.000 kişiye (toplam içinde %8,8) çıkmıştır.
(TARGEM tarafından yapılan bir çalışmaya göre yabancı sermayeli firmaların istihdamı 2024 yılında 2,1 milyon kişi olmuştur.)
• YFO’nun aynı çalışmasına göre söz konusu firmaların ihracatı 2006 yılında 25 milyar dolar iken (toplam içinde %29,4) 2021 yılında 63 milyar dolara (toplam içinde %27,9) çıkmıştır.
