Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati, 2024 yılı itibarıyla Kahire’ye gelen Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi ile önemli bir toplantı gerçekleştirdi. İki ülkenin dışişleri bakanları, gerçekleşen bu görüşmenin ardından ortak bir basın toplantısı düzenleyerek, ikili ilişkilerin yanı sıra bölgesel ve uluslararası öneme sahip meseleleri ele aldıklarını belirttiler.
Yapılan açıklamada, “11 Aralık 2024’te yayımlanan Ankara Deklarasyonu’nda yer alan ilkelere uyulmasının, Somali’nin istikrarını, birliğini ve güvenliğini artıracağı” ifade edilmiştir. Bu bağlamda, diplomatik ve askeri iş birliklerinin güçlendirilmesi, sağlık eğitimleri gibi konuların da gündeme alındığı belirtiliyor. Her iki tarafın, Somali’de istikrarın desteklenmesi amacıyla yeni bir Afrika Birliği Destek ve İstikrar Misyonu oluşturmanın aciliyetine dikkat çektiği kaydedildi.
Mısır Dışişleri Bakanı Abdulati, Mısır’ın uluslararası hukuk ilkelerine dayalı olarak Somali’nin egemenliğine, birliğine, bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne tam destek sunduğunu vurguladı. Bu durum, iki ülke arasındaki iş birliğini derinleştirmeyi hedefleyen bir adım olarak yorumlanabilir.
Etiyopya-Somali Anlaşmazlığı
Dünya genelinde denize erişimi olmayan en büyük nüfusa sahip ülke olarak bilinen Etiyopya, 1991 yılında Eritre’nin fiilen ayrılmasıyla önemli bir stratejik kayba uğradı. 1993’te Eritre’nin hukuken bağımsızlık kazanması, Etiyopya’nın Kızıldeniz’e erişimini kaybetmesi ile sonuçlandı. Bu durum, Etiyopya’nın deniz erişimi konusunu sürekli gündemde tutmasına yol açtı. 1 Ocak 2024’te, Somaliland ile yapılan bir Mutabakat Muhtırası, Etiyopya’nın denize erişim sağlama çabalarının bir parçası olarak kaydedildi.
Ancak bu mutabakat, Somaliland’ın tanınmasına yönelik bir vaadi de içerdiğinden dolayı Somali hükümetinin ve uluslararası toplumun ciddi tepkisini çekti. Somaliland Başkanı Musa Bihi Abdi, bu anlaşmanın gerçekleştirilmesi durumunda Etiyopya’nın Somaliland’ı bağımsız olarak tanıyacağını ifade etti. Somali hükümeti, Etiyopya’nın Somaliland ile bir denize erişim anlaşması imzalaması sonrası, büyükelçisini geri çekme kararı aldı ve bu gerilimi daha da artırdı.
Arap Birliği ve Afrika Birliği ise Etiyopya ile Somaliland arasında imzalanan deniz erişim işbirliği anlaşmasını reddetti ve kınadı. Anlaşma, Kızıldeniz’de askeri üs inşası ve liman geliştirilmesi gibi unsurlar içerdiği için dikkat çekti. Etiyopya ile Somali dışişleri bakanları, iki ülke arasındaki krizin çözümü amacıyla 9-10 Mart 2024 tarihlerinde Nairobi’de bir araya geldi. Fakat, yapılan dolaylı müzakerelerden herhangi bir sonuç elde edilemedi.
Taraflar, Türkiye’nin ara buluculuğunda gerçekleştirilen Ankara Süreci olarak adlandırılan müzakereler kapsamında, iki kez Ankara’da bir araya gelerek sorunları çözmeyi hedefledi. Ancak bu süreç de karmaşık siyasi ilişkiler nedeniyle henüz olumlu bir sonuca ulaşamamıştır.
