Suriye’de, özellikle muhalif grupların etkin olduğu bazı kritik şehirler hızla ele geçiriliyor. Bu gelişmeler, 2011 yılında başlayan Suriye halk hareketinin bir parçası olarak görülebilir. O zamanlar öğrencilerin, “Ey Esad sıra sana geldi” diye haykırmaları, bu devrimci ruhun fitilini ateşlemişti.
Özellikle Dera, bu hareketin en önemli başlangıç noktalarından biri olarak biliniyor. Son günlerde, muhalif gruplar Dera il merkezini yeniden kontrol altına aldı. Bu olay, Dera’nın tarihi önemi ve rejim karşıtı direnişin başlama yeri olması nedeniyle oldukça önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Dera’da muhaliflerin iktidarı ele geçirmesi, yerel halkın sevinç gösterileriyle kutlandı. Beşar Esad’ın 24 yıl önce vefat eden babası Hafız Esad’a ait heykelin, muhalifler tarafından yerlerde sürüklendiği görüntüler, bu yeni dönemin sembollerinden biri haline geldi.
2011 yılında Dera’da başlayan halk hareketlerinin, rejim tarafından acımasızca bastırılmaya çalışıldığını hatırlamak gerekiyor. Bu süreçte Dera, rejim karşıtı direnişin önemli bir simgesi haline gelmişti. 15 Mart 2011 tarihinde bir grup öğrenci, okul duvarına yazdıklarıyla direnişin tohumlarını atmıştı. O tarihten itibaren Dera, 2012-2018 yılları boyunca muhalefetin kontrolünde kalmıştı.
Ancak İran destekli milisler ve Rusya’nın 2015 yılında başlattığı askeri müdahale sonucunda, Esad rejimi 2018’in Haziran ayında Dera’ya yönelik bir kara saldırısı başlatmıştı. Temmuz ayında Esad rejimi, Dera ilinin tamamını kontrol altına aldığını ilan etti. Bu süreç sonrasında, birçok muhalif ve aileleri bölgeden göç etmek zorunda kaldı.
Suriye’deki son gelişmelere bakıldığında, kuzey Halep bölgesinde 27 Kasım 2023 tarihinde, Esad rejimi güçleri ile muhalif gruplar arasında çatışmalar başlamıştı. 30 Kasım’da, muhalif gruplar Halep’in büyük bir kısmını rejim güçlerinden almayı başardılar ve aynı gün, İdlib genelinde de hakimiyet sağladılar. Ardından, 5 Aralık’ta Hama kent merkezi de muhalifler tarafından rejimden alındı.
Rejim karşıtı gruplar, başkent Şam’a açılan stratejik önemdeki Humus ilinin bazı kesimlerini de ele geçirerek ilerlemeye devam ediyor. Ayrıca, Suriye Milli Ordusu, Halep kırsalında 1 Aralık’ta PKK/YPG’ye karşı başlattığı “Özgürlük Şafağı Operasyonu”nda Tel Rıfat ilçe merkezini terörden kurtardı. Bu durum, muhalif grupların Suriye’deki stratejik pozisyonlarını pekiştirdiği ve Esad rejimi ile arasındaki güç dengesinin giderek değiştiği anlamına geliyor.
Tüm bu gelişmeler, Suriye’nin sosyo-politik yapısının ne denli karmaşık ve çatışmalı olduğunun bir göstergesi. Bunun yanı sıra, muhalif grupların çeşitli şehirlerde kazandığı başarılar, ülke genelinde hayatın yeniden bir düzene girmesi için bir umudun doğmasına vesile olmakta.
