Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi, Kasım 2023 ile Nisan 2024 tarihleri arasında Gazze’deki insan hakları ihlalleri ile ilgili bir rapor yayımladı. Bu raporda, savaş suçu işleyebilecek sivil ölümleri ve uluslararası hukuk ihlalleri üzerinde duruldu. Sivil nüfusa yönelik yaygın veya sistematik saldırıların insanlığa karşı suç teşkil edebileceğine dikkat çekildi. Rapor ayrıca, belirli ulusal, etnik veya dini grupların tamamen ya da kısmen yok edilmesi niyetiyle gerçekleştirilen saldırıların “soykırım suçu” anlamına gelebileceği uyarısında bulundu.
Rapor, çatışma sırasında İsrailli yetkililerin Gazze’nin tamamen yıkılmasının ve Filistin halkının göç etmesinin çözüm için bir ön şart olduğunu belirttiği açıklamalarına dair eleştiriler içeriyordu. Bu bağlamda, Filistinlilere yönelik ayrımcı ve düşman söylemler ile şiddeti meşrulaştırma çabaları belgelenmiş durumda. Raporda, “Ölümlerin şu ana kadar yaklaşık yüzde 70’inin çocuk ve kadın olduğunu tespit ettik” ifadesine yer verildi. Bu durumun, ayrımcılığın ve uluslararası insancıl hukukun temel ilkelerinin ihlal edildiğini gösterdiği vurgulandı.
Ölenlerin yaklaşık yüzde 80’inin, konut veya benzeri mekanlarda yaşamını yitirdiği belirtildi. Bunların yüzde 44’ü çocuklar ve yüzde 26’sı kadınlardan oluşuyor. Gazze’deki insan hakları ihlallerinin ve muhtemel savaş suçlarının sorumlularının hesap vermesi gerektiği ifade edildi. Raporda ayrıca, Uluslararası Adalet Divanı’nın (UAD) kararlarına atıfta bulunarak İsrail’in uluslararası yükümlülüklerine dikkat çekildiği ve bu anlamda soykırımı önleme, koruma ve cezalandırma görevlerinin altının çizildiği belirtildi.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, raporda yer alan açık ihlaller konusunda İsrail’in acilen yükümlülüklerine uyması gerektiğini vurguladı. Türk, Gazze’nin kuzeyindeki saldırılar ve BM Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) üzerindeki baskılar göz önünde bulundurulduğunda, uluslararası hukuk kurallarına uyulmasının daha da önemli hale geldiğini bildirdi. Uluslararası hukukun ihlali olduğu iddialarının, güvenilir yargı organlarınca araştırılması gerektiği üzerinde durarak, tüm bilgi ve delillerin toplanıp saklanmasının önemini vurguladı.
Türk, devletlerin savaş suçlarını önlemek için harekete geçme yükümlülüğüne de dikkat çekerek, Uluslararası Ceza Mahkemesi gibi hesap verebilirlik mekanizmalarının etkinliğini desteklemeleri gerektiğini ifade etti. Ayrıca, BM üyesi ülkelerine uluslararası yükümlülüklerine uygun davranmaları çağrısında bulundu ve çatışmaya taraf olan bir ülkeye silah satışının değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. “Bu desteğin uluslararası hukukun ihlal edilmesi riskini taşıması durumunda derhal sona erdirilmesi gerekmektedir,” diye ekledi.
Sivil ölümlerinin, orantılılık ve ayrımcılık ilkelerinin ihlal edilmesinin doğrudan sonucu olduğunu dile getiren Türk, belgelenen ihlallerin bir yıl sonra bile azalmadığını belirtti. Gazze’deki şiddetin mutlaka durması gerektiğini vurguladı ve esirlerin, keyfi olarak gözaltına alınan Filistinlilerin serbest bırakılmasının ve insani yardımın Gazze’ye ulaştırılması gerekliliğini dile getirdi. Bu bağlamda, acil insani yardım desteği talep edildi.
