Neredeyse 12 bin 500 yıl önce yok olan bir kurt türü, tekrardan hayata döndürüldü.
ABD’nin Dallas merkezli biyoteknoloji şirketi Colossal Biosciences, ilkel ulukurtların “başarıyla yeniden hayata döndürülen ilk yok olmuş tür” olduğunu duyurdu.
Şirket, ilkel gri kurttan üç örnek oluşturmayı başardı.
GENETİK MÜDAHALE
Araştırmacılar, antik DNA’ları gen düzenleme ve klonlama teknikleriyle, ulukurtların günümüzdeki en yakın akrabaları olan gri kurtların genetik yapısına ekledi.
Sonuçta elde edilen kurtlar, tam anlamıyla ilkel versiyonlarının birebir aynısı olmasa da, büyük benzerlikler taşıyor.
POPÜLER KÜLTÜRE İLHAM VERMİŞTİ
HBO’nun ‘Game of Thrones’ dizisindeki korkutucu kurtların esin kaynağı olan Aenocyon dirus, yani ulukurt, bir zamanlar Kuzey Amerika’nın en büyük yırtıcısıydı.
Ulukurtlar, gri kurtlardan daha iri yapılıydı; kafa yapıları daha geniş, tüyleri ise daha kalındı ve çeneleri daha güçlüydü.
2021 yılından bu yana mamut, dodo ve Tazmanya kaplanını yeniden canlandırmak için çalışmalar yürütülen Colossal, ulukurtla ilgili projelerini daha önce kamuoyuna açıklamamıştı.
Şirketin kurucu ortağı ve CEO’su Ben Lamm, “Bu önemli gelişme, yok olma tehlikesi altındaki türleri yeniden canlandırma teknolojimizin işleyişinin ilk örneklerinden biri. Üç bin yıllık bir diş ve 72 bin yıllık bir kafatasından elde edilen DNA ile sağlıklı ulukurt yavruları ürettik,” ifadelerini kullandı.
FOSİL VE ANTİK DNA İNCELEMELERİ
Araştırmacılar, iki fosilden alınan DNA’yı iki başarılı genom ve genetik bilgi setine dönüştürdüklerini belirtti.
Bu gen setleri, tilki, çakal ve kurt gibi mevcut türlerle karşılaştırıldığında, beyaz tüy, kalın post gibi özellikler arandı.
Şirketin açıklamasına göre, genetik analizlerle elde edilen veriler, gri kurt hücreleri üzerinde çalışmak için kullanıldı; 14 farklı gen üzerinde 20 düzenleme gerçekleştirildi. En umut verici hücre hatları klonlandı ve bu hücreler, bağışçı yumurtalarına aktarıldı.
Colossal, “Sağlıklı bir şekilde gelişen embriyolar, türler arası gebelik için taşıyıcı annelere transfer edildi,” açıklamasında bulundu.
Bu süreçlerin sonunda üç hamilelik gerçekleşti ve tarihteki ilk ‘yeniden canlandırılmış’ türlerin doğumunu sağladı.
Colossal Biosciences, iki erkek ulukurt yavrusunun 1 Ekim 2024’te, bir dişi yavrunun ise 30 Ocak 2025’te dünyaya geleceğini belirtti.
“BU KARAR FELSEFİ BİR YAKLAŞIMDA BELİRLENİR”
Stockholm Üniversitesi’ndeki Paleogenetik Merkezi’nde evrimsel genomik profesörü olarak görev yapan ve şirkete danışmanlık yapan Love Dalen, Colossal’ın ulaşmayı hedeflediği yolun, gri kurt genlerindeki bazı varyantları kesip ulukurtlara özgü özellikleri yerleştirmek için CRISPR teknolojisi kullanılarak izlenildiğini ifade etti.
Dalen, “Açıkça söylemek gerekirse, bu canlıların genomunun yüzde 99,9’u gri kurda ait. Bilim dünyasında bir canlının ulukurt sayılabilmesi için kaç genin değiştirilmesi gerektiği tartışılacaktır ama bu aslında felsefi bir mesele,” dedi.
Dalen, “Bu yavrular ulukurt genlerini taşıyor ve bu genler, son 13 bin yılda gördüğümüz hiçbir şeye benzemeyecek kadar onları ulukurda benzetiyor. Bu oldukça etkileyici,” şeklinde konuştu.
Girişimci Ben Lamm ve Harvard Üniversitesi genetikçisi George Church, Eylül 2021’de Colossal’ı kurduğundan beri şirket 435 milyon dolardan fazla yatırım aldı.
İlk olarak mamutun yeniden canlandırılması projesini duyuran şirket, planların başlangıçta gözlendiği zamana göre gerisinde kalmış olsa da, 2028 yılında ilk yünlü mamut yavrularını sahneye çıkarmayı planlıyor.
PROJEYE YÖNELİK ELEŞTİRİLER
Yok olan türlerin yeniden canlandırılmasına yönelik projelere eleştiriler, özellikle bu çalışmalar için harcanan büyük bütçelerin başka daha pressing alanlarda kullanılabileceğini savunuyor.
Aynı zamanda melez canlıların yetiştirilmesinde rol alan hayvanların refahlarının tehlikeye girebileceği de dile getiriliyor.
Ancak Montana Üniversitesi’nde çevre felsefesi profesörü olarak görev yapan Christopher Preston, Colossal’ın hayvan refahı konusuna özen gösterdiğini ve Amerikan Hayvanları Koruma Derneği’nin desteğiyle kurulan geniş tesisin bu yaklaşımı yansıttığını belirtiyor.
Preston ayrıca ulukurtların ekosistemde nasıl bir rol üstleneceğinin zor olduğu görüşünü paylaşıyor.
