Dünya, sürekli bir değişim ve dönüşüm süreci içinde olan dinamik bir gezegendir. Bu nedenle, bu değişikliklerin arkasındaki etkileyici faktörleri tespit etmek her zaman kolay olmayabilir.
Bilim insanları ise, Güneş ile gezegenimiz arasında daha önce fark edilmeyen önemli bir bağlantı keşfetti.
Japonya’nın Tsukuba Üniversitesi’nden bilgisayar bilimci Matheus Henrique Junqueira Saldanha’nın liderlik ettiği bir ekip, güneş lekeleri ve güneş aktivitesinin, sismik olayları tetikleyebileceğini ortaya koydu.
GÜNEŞ LEKELERİ VE SICAKLIK DEĞİŞİMLERİ
Junquiera Saldanha, “Güneş’ten gelen ısı, atmosferdeki sıcaklık değişikliklerini belirler ve bu da kaya yapıları ile yer altı suyu hareketleri gibi unsurları etkileyebilir.” diyerek açıklamasına devam ediyor:
Bu tür sıcaklık dalgalanmaları, kayaların daha kırılgan hale gelmesine ve kolayca yarılmasına yol açabilirken, yağış ve kar erimesindeki değişiklikler, tektonik levha sınırları üzerindeki basıncı da etkileyebilir. Bu unsurlar, depremlerin doğrudan nedeni olmayabilir ancak sismik活动i tahmin etmeye yardımcı olabilecek önemli unsurlar olarak değerlendirilebilir.
Dünyamızda sürekli olarak birçok olay yaşanmakta. Gezegen, farklı bölümlere ayrılmış bir kabukla kaplı yumuşak bir iç kısım ve aktif bir hava sistemine sahip.
Gezegenin kabuğunda, depremlere yol açabilecek çok sayıda potansiyel tetikleyici faktör mevcuttur.
Sismik aktiviteyi önceden tahmin etmek oldukça karmaşık bir süreçtir. Bir depremi tetikleyen etkenler çok sayıda değişken içerir ve bu süreçler genellikle uzun ve karmaşık bir yapıya sahiptir.
Ancak tetikleyicilerin belirlenmesi, deprem olasılıklarını daha iyi değerlendirme imkanı sunmakta ve potansiyel erken uyarı işaretlerini daha dikkatli bir şekilde izlememize yardımcı olmaktadır.
Junqueira Saldanha ve Tsukuba Üniversitesi’nden uygulamalı matematikçi meslektaşı Yoshito Hirata, 2022 yılında yayımladıkları bir çalışmada, güneş lekesi aktivitesi ile deprem aktivitesi arasında bir ilişki saptadılar. Fakat bu ilişkinin arka planındaki mekanizma henüz tam olarak netleşmedi.
SICAKLIK VE GÜNEŞ LEKESİ AKTİVİTESİ ARASINDAKİ BAĞLANTI
Bir hipotez ise, bu durumun sıcaklık ile ilişkili olabileceğidir. Güneş lekesi aktivitesi, Güneş’in manyetik alanındaki değişikliklerle olan döngülerle artıp azalır.
Güneş maksimumu -bu değişimin yoğunlaştığı dönem- yaygın güneş aktiviteleri ile ilişkilidir ve bu da güneş ışınımında yaklaşık 0,1 ila 0,2 santigrat derecelik küçük bir artışa yol açabilir.
Araştırmanın takip eden aşamalarında Junqueira Saldanha, Hirata ve ekip arkadaşları, sıcaklık ile olası bağlantıları daha derinlemesine inceleyerek, güneş lekesi aktivite kayıtları ve Dünya yüzeyinin sıcaklık verilerini birleştirip bir korelasyon kurmayı amaçladılar.
Elde ettikleri bulgular, yüzey sıcaklığının eklenmesinin, özellikle üst kabuktan kaynaklanan sığ depremler için tahminlerin doğruluğunu artırdığını gösterirken, manto kaynaklı derin depremlerin tahminlerinde daha az başarılı sonuçlar elde edildiği gözlemlendi.
Araştırmacılar, Dünya’nın atmosferik sıcaklık ve su döngülerinin en çok etkilendiği katmanlardan biri olduğu için, buradaki değişimlerin üst kabuk üzerinde güçlü bir etki yaratmasının mantıklı olduğunu belirtiyorlar.
Bu önemli bulgular, gezegenimizin karmaşıklığını ve Güneş ile olan etkileşimini gözler önüne seriyor. Ayrıca, deprem tahmin modellerine eklenebilecek yeni bir değişken sunarak, bu alandaki araştırmalara katkı sağlıyor.
